De brandveiligheid van staldieren is nog niet verbeterd en de aanpak van stalbranden stagneert. Dat stelt de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV). Onderzocht is hoe de situatie nu is en waarom investeringen in brandveiligheid veelal achterwege blijven.

In maart 2021 publiceerde de OvV het rapport ‘Stalbranden’ met aanbevelingen aan de ministers van LNV en BZK, LTO Nederland en het Verbond van Verzekeraars om het aantal stalbranden terug te dringen. Chris van Dam, voorzitter van de Onderzoeksraad: “De aanbevelingen zijn grotendeels nog niet opgevolgd. Het is belangrijk dat alle partijen de aandacht en urgentie voor dit onderwerp niet laten verslappen.”

Meer dieren omgekomen
Het jaar 2020 geldt met 51 stalbranden en 108.794 omgekomen dieren als peiljaar. In 2021 vonden 35 stalbranden plaats en waren er 6915 dierlijke slachtoffers. In 2022 waren er 42 stalbranden en overleden ruim 130.000 dieren als gevolg van stalbranden. Het aantal stalbranden ten opzichte van het peiljaar is dus afgenomen, maar tegelijkertijd steeg het aantal omgekomen dieren sterk. Dit komt onder meer door branden bij pluimveebedrijven. Daardoor kunnen er grote schommelingen zijn in het aantal omgekomen dieren, maar er is nog geen structurele afname.

Nader onderzoek kost veel tijd
De aanpak van stalbranden stagneert door verschillende oorzaken. Volgens partijen is het creëren van wet- en regelgeving niet eenvoudig en wordt dit in sommige gevallen disproportioneel gevonden. Ook wordt veel tijd besteed aan het doen van nader onderzoek. De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) wil in 2026 komen tot een halvering van het aantal dodelijke stalbranden en dodelijke dierlijke slachtoffers per sector.

Urgentie niet breed gevoeld
De Onderzoeksraad constateert dat de urgentie om stalbranden te voorkomen bij veehouders nog niet breed wordt gevoeld. Veehouders gaan ervan uit dat een stalbrand hen niet overkomt en investeren daarom niet in brandveiligheid van hun stallen. Ook de onzekerheid over het stikstofbeleid en de toekomst van de veehouderij spelen hierbij een rol. Investeringen in nieuwbouw en verbouw van stallen liggen volgens betrokkenen daarom momenteel nagenoeg stil. Met als gevolg dat noodzakelijke verbeteringen van de stalbrandveiligheid niet gerealiseerd worden.

Verplichte elektrakeuring en compartimentering
Door de Onderzoeksraad voorgestelde maatregelen om de stalbranden terug te dringen, zoals een verplichte elektrakeuring en een maximumnorm voor het aantal dieren per brandcompartiment, zijn nog niet gerealiseerd. Het ministerie van LNV verwacht dat de verplichte elektrakeuring er in 2024 komt. De verplichte elektrakeuring en compartimentering kunnen volgens de Onderzoeksraad veel bijdragen aan het voorkomen van stalbranden. En hoewel er steeds vaker brandonderzoek wordt gedaan, gebeurt dit nog niet bij elke stalbrand en verschilt de kwaliteit van de onderzoeken. Mede daardoor is van bijna de helft van de geregistreerde branden de oorzaak niet bekend. Systematisch en grondig uitgevoerd brandonderzoek kan wel bijdragen aan het achterhalen van oorzaken.

Overleg leidt nog niet tot concrete resultaten
De Onderzoeksraad voor Veiligheid vindt het een goede ontwikkeling dat het ministerie van LNV een sturende rol op zich heeft genomen in de aanpak van de stalbranden. Er is een begin gemaakt met wet- en regelgeving vanuit het ministerie. Betrokken partijen overleggen regelmatig met elkaar, maar dit levert volgens de Onderzoeksraad nog weinig concrete resultaten op.
Kijk voor de volledige reactie van de Onderzoeksraad op de opvolging van de aanbevelingen op de onderzoekspagina ‘Stalbranden’. Hier staan ook de reacties van het ministerie van LNV, LTO Nederland en het Verbond van Verzekeraars.