Mensen op koorts screenen niet zomaar toegestaan

De Arbowet verplicht werkgevers te zorgen voor een veilige werksituatie. Toch rechtvaardigt dit niet zomaar het controleren van medewerkers en bezoekers op koorts, wat een indicatie kan zijn van besmetting met het coronavirus. Dat bleek tijdens een door ARAS Security georganiseerd webinar.

De laatste tijd zijn dagelijks webinars te volgen over oplossingen om mensen te controleren op koorts. Veelal gebeurt dat met thermische camera’s, waarvan de werking wordt uitgelegd aan de hand van situaties in China. Wat er vaak niet bij wordt verteld is dat het gebruik van de geschetste methode in Nederland vanuit de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) een overtreding van de zwaarste categorie kan zijn, met hoge boetes tot gevolg. ARAS wees hier wel op bij monde van de in privacyrecht gespecialiseerde advocaat Tjeerd Poot van Port Privacy.

Technische mogelijkheden
Eerst legde technisch directeur Olivier Faber van ARAS uit wat er op technisch gebied mogelijk is en aan welke voorwaarden dient te worden voldaan om een betrouwbare meting te verkrijgen. De genoemde systemen zijn bedoeld als veiliger alternatief voor handmatige koortsmeting met bijvoorbeeld een oorthermometer. Ze werken sneller en ze werken op afstand, wat veiliger is voor iedereen. ARAS levert voor dit doel een thermische camera, een gezichtsherkenningsterminal met lichaamstemperatuurmeting en een metaaldetectiepoort met thermische sensor. De laatste twee werken ongeveer op dezelfde manier. De thermische camera is naar verhouding het duurst, maar werkt wel sneller, veiliger en gebruiksvriendelijker. Zeker als deze in combinatie met een gekalibreerd warmte-element (black box) werkt. Dan is een nauwkeurigheid van 0,1ºC met een afwijking van maximaal 0,3ºC te bereiken. Bij de terminal moeten mensen hun pols langs een sensor halen voor de temperatuurmeting.

Opstelling
Van belang voor de betrouwbaarheid is ook de opstelling van het systeem. Het meten dient binnen te gebeuren op een plaats zonder tocht of invallend zonlicht. Middels afzetlinten worden mensen langs de camera geleid, waarbij erop toegezien dient te worden dat iedereen een onderlinge afstand van 1,5 meter aanhoudt. Met een bi-spectrum camera wordt het bij deze opzet makkelijker om mensen met een verhoogde lichaamstemperatuur te identificeren. Het advies is om bij twijfel een tweede controle uit te laten voeren met een medisch instrument. Bij voorkeur door iemand met medische bevoegdheid. De meetopstelling dient op voldoende afstand van de ingang geplaatst te worden, zodat metingen minimaal beïnvloed worden door de buitentemperatuur. Als dat niet kan, is beter de terminal te gebruiken, omdat het scannen van de pols dan een grotere betrouwbaarheid biedt.

Wettelijk toegestaan?
Dan de vraag of het wettelijk allemaal is toegestaan. Die vraag is niet eenvoudig te beantwoorden, vertelde advocaat Tjeerd Poot. De Arbowet verplicht werkgevers weliswaar om te zorgen voor een veilige en gezonde werkvloer, maar we hebben ook met de AVG te maken. Die stelt dat het verwerken van gezondheidsgegevens verboden is, tenzij aan een groot aantal voorwaarden is voldaan. Een van die voorwaarden is dat betrokkenen uitdrukkelijk toestemming geven. Deze uitsluitingsgrond kan echter niet worden gebruikt als er sprake is van een niet gelijkwaardige relatie, zoals tussen werkgever en werknemer.

Werkgevers mogen niet zelf ‘doktertje spelen’

Een tweede uitsluiting geldt als er een vitaal belang is. Die geldt echter alleen als de betrokkene zelf niet meer kan beslissen en zijn leven direct in gevaar is. Verder mag het verwerken van gezondheidsgegevens als het noodzakelijk is in verband met verplichtingen op het gebied van arbeidsrecht, een zwaarwegend algemeen belang of een algemeen belang op het gebied van de volksgezondheid. Maar zelfs dat laatste ligt in de praktijk lastig. Zo moet de noodzaak gegrond zijn op unierecht of lidstatelijk recht.

Europese verschillen
Tjeerd Poot vindt zelf dat de verplichting in de Arbowet het meten van temperatuur bij mensen rechtvaardigt, maar de Autoriteit Persoonsgegevens denkt daar anders over. Werkgevers mogen niet zelf ‘doktertje spelen’ of informeren hoe de werknemer zich voelt of vragen of deze niet recent in een risicogebied is geweest. In sommige lidstaten mag het wel, maar in Nederland en België niet. De European Data Protection Board heeft echter op 16 maart een verklaring uitgebracht waarin staat dat ‘sommige typen persoonsgegevensverwerking’ zijn toegestaan als dit van vitaal belang is voor betrokkene en van algemeen belang voor humanitaire doeleinden. De jurist vindt dat de AP het Nederlandse beleid moet afstemmen op het Europese, zeker als het vitale sectoren betreft, zoals een ziekenhuis. Hij verwacht dat dit ook wel gaat gebeuren, al zal wel bewezen moeten worden dat de maatregel noodzakelijk is om het doel te bereiken, dat er geen minder ingrijpende alternatieven zijn en dat de data goed beveiligd wordt.

Data Protection Impact Assessment
Heel belangrijk en ook wettelijk verplicht is het om eerst een zogenoemde DPIA op te stellen. Dat staat voor Data Protection Impact Assessment. Dit document dwingt om na te denken over de gevolgen van de privacy, voordat daar inbreuk op wordt gemaakt. Het is nodig als systematisch een uitgebreide evaluatie van persoonlijke aspecten plaatsvindt, als op grote schaal persoonsgegevens worden verwerkt, als op grote schaal en systematisch mensen worden gevolgd in openbaar gebied en als het risico op de lijst van de AP staat. Dat laatste is het geval bij gezondheidsgegevens, maar ook bij cameratoezicht en biometrie. Er is dan een lijst van privacyrisico’s vereist, waaruit de verwerker kan concluderen of de maatregel legitiem is. Bij twijfel dient hij deze voor te leggen aan de AP. De jurist verwacht overigens dat in het laatste geval het advies over het algemeen negatief zal zijn.

Strijd tussen de AP en de rest van de wereld
De gebruiker van een systeem voor koortsmeting is ervoor verantwoordelijk dat de privacywetgeving wordt nageleefd. De leverancier dus niet, al zou die volgens de jurist zijn klant er wel op moeten wijzen. Een van de volgers van het webinar stelde toch wel een enorm risico te lopen als een advocaat al niet weet of het wel of niet mag. Die antwoordde daarop dat het een strijd lijkt tussen de AP en de rest van de wereld. Hij verwacht ook niet dat de AP erg hard zal lopen om overtreders aan te pakken, al kan hij niet voorspellen hoe de autoriteit zal omgaan met expliciete klachten van mensen die op grond van een koortsmeting consequenties hebben ervaren. De rechter zal waarschijnlijk de situatie vanuit de context van de coronacrisis beoordelen en ook de AP zal niet te boek willen komen te staan als instantie die dwars ligt als het gaat om het verspreiden van het coronavirus tegen te gaan.

Het maakt niet uit of data worden opgeslagen of niet

Het zou volgens Poot helpen als via een noodverordening een uitzondering wordt gecreëerd voor het meten van koorts. Maar zover is het nog niet. Het maakt voor de regels overigens niet uit of data van de metingen worden opgeslagen of niet. Aankondiging van de maatregel wordt aanbevolen. Zeker op (semi)openbare locaties als winkels en ziekenhuizen. Dit kan met een bordje bij de ingang. Tot slot vroeg iemand of het raadzaam is om de metingen door een bedrijfsarts te laten uitvoeren. De jurist denkt van wel, maar verwacht niet dat artsen dit gaan doen. Die zullen wel onderzoek doen, maar zich niet willen bezighouden met screenen.

Het gehele webinar is via deze link terug te zien.

 

Deel dit artikel via: