Minder doden door terrorisme, maar wel verschuivingen

Het aantal sterfgevallen door terrorisme is in 2018 met 15,2 procent gedaald tot 15.952 wereldwijd. Dit is het vierde opeenvolgende jaar dat sprake is van een daling. Zorgelijk is de opmars van de Taliban. Die doodde 71 procent meer mensen dan in 2017 en was verantwoordelijk voor 38 procent van alle terroristische sterfgevallen wereldwijd in 2018.

In 98 landen stierven het afgelopen jaar minder mensen door terrorisme, terwijl in 40 landen het aantal doden steeg. Terrorisme blijft nog steeds een wereldwijde veiligheidsdreiging. In 71 landen kwam in 2018 ten minste één persoon door terrorisme om het leven. In 2017 ging het nog om 67 landen.
Het aantal sterfgevallen in Europa daalde met 70 procent. West-Europa registreerde het laagste aantal incidenten sinds 2012.
Voor het derde achtereenvolgende jaar is er wel een toename geweest van extreemrechts terrorisme in West-Europa, Noord-Amerika en Oceanië, met 52 procent meer sterfgevallen als gevolg. Deze trend heeft zich doorgezet in 2019. Dit jaar zijn al 77 mensen gedood door extreemrechtse terroristen. De wereldwijde economische impact van terrorisme bedroeg 33 miljard dollar in 2018, een daling van 38 procent ten opzichte van het jaar daarvoor.

Volgens de Global Terrorism Index (GTI) 2019 daalde het aantal sterfgevallen door terrorisme voor het vierde opeenvolgende jaar, na een piek in 2014. Het aantal sterfgevallen is sinds 2014 met 52 procent gedaald, van 33.555 naar 15.952. De jaarlijkse Global Terrorism Index, nu in zijn zevende jaar, is ontwikkeld door het Institute for Economics & Peace (IEP) en biedt de meest uitgebreide informatie over wereldwijde terroristische trends.

Het totale aantal sterfgevallen daalde met meer dan 15 procent in 2018, met de grootste afnames in Irak en Somalië als gevolg van de nederlaag van Islamitische Staat. Hoewel de GTI constateert dat de intensiteit van het terrorisme is afgenomen, blijkt ook dat het terrorisme nog steeds wijdverbreid is en toeneemt. Afghanistan had de grootste toename van het aantal sterfgevallen door terrorisme, namelijk een stijging van 59 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. Het land staat nu bovenaan in de index. Vanaf 2003 werd die plaats ingenomen door Irak. Behalve Afghanistan noteerden slechts drie andere landen – Nigeria, Mali en Mozambique – in 2018 een aanzienlijke toename van het aantal sterfgevallen door terrorisme. Elk van deze landen registreerde meer dan 100 extra sterfgevallen. Zuid-Azië heeft de grootste impact van terrorisme sinds 2002, terwijl Midden-Amerika en het Caribisch gebied de minste impact hebben.

Gesponsorde terreur
Steve Killelea, uitvoerend voorzitter van IEP, legt de bevindingen uit: “Uit het onderzoek van IEP blijkt dat conflicten en door de staat gesponsorde terreur de belangrijkste oorzaken van terrorisme zijn. In 2018 vond meer dan 95 procent van de sterfgevallen door terrorisme plaats in landen die al in conflict waren. In combinatie met landen met een hoge mate van politieke terreur stijgt het aantal naar meer dan 99 procent. Van de tien landen die het zwaarst getroffen zijn door terrorisme *, waren alle vorig jaar betrokken bij ten minste één gewelddadig conflict.” Het gaat hier om 1) Afghanistan 2) Irak 3) Nigeria 4) Syrië 5) Pakistan 6) Somalië 7) India 8) Jemen 9) Filippijnen 10) Democratische Republiek Congo.

Extreemrechts politiek terrorisme
Voor Noord-Amerika, West-Europa en Oceanië is de dreiging van extreemrechts politiek terrorisme de afgelopen vijf jaar toegenomen, waarbij 19 landen in deze periode door aanvallen zijn getroffen. In deze regio’s namen extreemrechtse aanvallen toe met 320 procent tussen 2014 en 2018. Deze trend heeft zich doorgezet in 2019, met 77 sterfgevallen die toegeschreven worden aan extreemrechts terrorisme vanaf het begin van het jaar tot eind september. In tegenstelling tot islamistisch terrorisme beweerde geen van de daders in 2018 lid te zijn van een georganiseerde terroristische groepering, waardoor het voor veiligheidsorganisaties moeilijk was om dergelijke aanvallen te voorkomen.

Taliban en IS
De toename van terroristische activiteiten in Afghanistan, in combinatie met de afbouw van de conflicten in Syrië en Irak, had tot gevolg dat de Taliban IS inhaalde als ’s werelds dodelijkste terroristische groep in 2018. Het aantal sterfgevallen toegeschreven aan de Taliban steeg met iets minder dan 71 procent, tot 6.103 en was goed voor 38 procent van alle sterfgevallen wereldwijd. Het aantal aan IS toegeschreven sterfgevallen daalde daarentegen wereldwijd met iets minder dan 70 procent, van 4.350 in 2017 tot 1.328 in 2018.
Bij sommige bij IS aangesloten groepen is echter een verhoogde mate van terroristische activiteit geregistreerd. De Khorasan-afdeling van Islamitische Staat was de vierde dodelijkste terroristische groep in 2018, met meer dan duizend geregistreerde sterfgevallen, waarvan de meerderheid in Afghanistan plaatsvond. In totaal waren er dertien groepen of bewegingen die elk meer dan honderd mensen hebben gedood in 2018.

Vrouwen
Er is ook een toename van de deelname van vrouwen aan terrorisme, hoewel dit nog steeds een klein percentage van alle aanvallen uitmaakt. De trend is de afgelopen vijf jaar geïntensiveerd, waarbij het aantal vrouwelijke zelfmoordaanslagen tussen 2013 en 2018 met 450 procent is toegenomen. De zelfmoordaanslagen bij mannen zijn in dezelfde periode met 47 procent gedaald. Het grootste deel van deze toename kan worden toegeschreven aan Boko Haram, goed voor bijna 80 procent van alle vrouwelijke zelfmoordaanslagen in de afgelopen vijf jaar.

Europa
In Europa daalde het aantal sterfgevallen door terrorisme voor het tweede opeenvolgende jaar, van meer dan tweehonderd in 2017 tot 62 in 2018. Er waren slechts twee aanvallen waarbij meer dan vier doden vielen. Killelea legt uit: “De ineenstorting van IS in Syrië en Irak was een van de factoren waardoor West-Europa het laagste aantal incidenten sinds 2012 kon registreren, zonder sterfgevallen die aan de groep in 2018 zijn toegeschreven. De situatie blijft echter nog steeds kritiek omdat grote delen van Syrië worden betwist en veel kleinere groepen nog steeds positief staan tegenover de idealen van IS, waardoor de mogelijkheid van verdere islamistische aanvallen in Europa blijft bestaan.”

Economische impact
De daling van het terrorisme ging ook gepaard met een vermindering van de wereldwijde economische impact van terrorisme, met 38 procent tot 33 miljard dollar in 2018. In vergelijking met andere vormen van geweld zoals moord, gewapend conflict en militaire uitgaven, vormt terrorisme een klein percentage van de totale wereldwijde kosten van geweld, die gelijk was aan 14,1 miljard dollar in 2018. De werkelijke economische impact van terrorisme zal waarschijnlijk veel groter zijn, omdat deze cijfers geen rekening houden met de indirecte effecten op bedrijven, investeringen, en de kosten in verband met de beveiliging van terroristen.

Het volledige GTI 2019-rapport en de interactieve kaart zijn beschikbaar op: www.visionofhumanity.org

Deel dit artikel via: