Na lang wikken en wegen heeft burgemeester Femke Halsema van Amsterdam dan toch besloten om een proef te starten met preventief fouilleren. Dat gebeurt in vijf wijken waar volgens de politie veel mensen een wapen bij zich hebben.

Het gaat voorlopig om een proef, die moet uitwijzen of preventief fouilleren effect heeft en of het mogelijk is zonder dat het uiterlijk van burgers een rol speelt. Vooral dat laatste zorgde voortdurend voor uitstel van de maatregel. De gerichte wapencontroles gaan plaatsvinden in het centrum van de Bijlmermeer, de Burgwallen Nieuwe-Zijde, Geuzenveld, de Dapperbuurt en de buurt rond het Waterlandplein in Amsterdam Noord. Tegenstanders hebben moeite met deze keuze, omdat in de genoemde wijken naar verhouding veel mensen met een allochtone achtergrond wonen. Die zouden dan vaker worden gefouilleerd dan ‘witte’ Nederlanders. Maar volgens de burgemeester speelt dat geen rol. De keuze zou zijn bepaald door gevoelens van onveiligheid, de mate van wapenbezit en de kans om slachtoffer te worden van geweld.

Steekproefsgewijs
De proef start pas als de coronamaatregelen zijn afgeschaald en gaat zes weken duren. Per gebied mag de politie dan vijf dagen lang willekeurige mensen aanhouden om hen te controleren op wapenbezit. In een brief aan de gemeenteraad schrijft Halsema dat kinderen tot en met 12 jaar, gezinnen en 65-plussers niet worden gefouilleerd. Overige mensen worden steekproefsgewijs onderzocht op wapenbezit. Eerder werd voorgesteld om bijvoorbeeld elke derde passant preventief te fouilleren, maar dat zal in de praktijk niet eenvoudig worden. Wie met een wapen op zak de politie ziet staan, zal snel een straatje om lopen.

Geen formaliteit
Het invoeren van veiligheidsmaatregelen in de hoofdstad is niet bepaald een formaliteit. Zo werd preventief fouilleren verboden gesteld in het coalitieakkoord van GroenLinks, D66, PvdA en SP. De politie en de rechtse partijen bleven echter wijzen op het vele geweld in Amsterdam, wat vooral onder jongeren tot steeds meer doden en gewonden leidt. Daarom stemde Halsema uiteindelijk in met een experiment, waarvan het voorlopig twijfelachtig is of dit een vervolg krijgt. Mensenrechtenorganisaties zijn er fel op tegen en de burgemeester zelf stelt dat de wapencontroles niet als wondermiddel moeten worden gezien, waardoor het ineens veiliger wordt op straat. Politiechef Frank Paauw heeft daarentegen goede verwachtingen van het preventief fouilleren.