De kranten hebben de laatste tijd vol gestaan met berichten over de (on)veiligheid van het vliegen naar aanleiding van de bom die een Nigeriaan aan boord van een Amerikaans vliegtuig had weten te krijgen.

Met name de Telegraaf pakte uit over de vermeende slechte controle door beveiligers op Schiphol wat door een Engelse journalist nog eens werd `bewezen’ omdat hij aan boord van een vliegtuig kon komen met een injectiespuit. Daarnaast volgde een `onthullend’ kijkje achter de schermen van G4S door een oud medewerkster van dit grootste beveiligingsbedrijf ter wereld. Als je dit alles als argeloze reiziger leest zou je nooit meer van Schiphol vertrekken; als je tenminste nog wilt vliegen.

Sinds jaar en dag worden vertrekkende reizigers op Schiphol gecontroleerd, eerst de passencontrole door de Koninklijke marechaussee en direct daarna de controle van de meegenomen handbagage en de spulletjes die mensen op het lijf of in de kleding meedragen. Ook aan de gates volgt nog zo’n controle op bagage en mag men door het bekende poortje lopen. De eindverantwoordelijkheid van deze grenscontrole ligt bij de Koninklijke marechaussee maar de uitvoerders zijn beveiligingsbedrijven, ingehuurd door Schiphol NV. Die beveiligingsbedrijven hebben die opdracht enkele jaren geleden weten te verwerven na een moeizame periode van tenderen waarbij in menig opzicht en bij velen de gedachte heeft postgevat dat de kwaliteit ondergeschikt was aan de prijs.
Grote beveiligingsbedrijven werd de opdracht gegund en die bedrijven moesten soms in no-time voldoende mensen recruteren om de opdracht ook werkelijk te kunnen uitoefenen.
Het kan niet anders dan dat juist in die tijd niet altijd gekwalificeerde agents de posten hebben bemensd, zowel in de vertrekhallen als op het uitgebreide buitengebied van Schiphol waar de toegangscontrole van personeel en bezoekers plaatsvindt. De undercover-journalist Alberto Stegeman heeft aangetoond illegaal op het luchthaven terrein te kunnen verblijven en liet daarmee duidelijk zien dat de beveiliging niet waterdicht is. In zoverre heeft de ex-werkneemster van G4S die wordt geciteerd in de Telegraaf een punt als zij stelt dat de beveiliging ondermaats is. Maar is het nou werkelijk slecht gesteld met onze (vlieg)veiligheid?

Nee, dat is het zeker niet. Naar mijn mening moeten we eerder spreken van een schijnveiligheid als we erin geloven dat ons niets meer kan gebeuren als we alle controles zijn gepasseerd; En het lijkt er op dat de overheid ons juist dat wel wil doen geloven. Diezelfde overheid investeert nu weer miljoenen euro’s in speciale poortjes om een body-check te kunnen doen voordat we in het vliegtuig stappen, terwijl nog niet eens zeker is of de Nigeriaanse man na zo’n controle door de mand zou zijn gevallen met de bom die op zijn lijf was geplakt. Ondanks allerlei privacy-bezwaren zal het toch vele reizigers gerust stellen dat die body-check straks wordt uitgevoerd; Wat kan je dan immers nog gebeuren?

Maar het is schijn te denken dat daarmee alle risico’s zijn weggenomen. Natuurlijk kan er dankzij al die controles veel worden gedetecteerd en daarmee wordt alles wat het vliegtuig echt niet in kan in behoorlijke mate gefilterd, maar hoe lang duurt het voordat die body-check ook weer kan worden omzeild?
Wat is dan de volgende stap van de overheid? Gaan we in de toekomst ook het openbaar vervoer zo beveiligen? En winkelcentra? En popconcerten? En rondvaartboten? En…..
Willen we dan zo ons leven leiden?

Het zou beter zijn als diezelfde overheid zou investeren in wereldwijde intensieve contacten met inlichtingendiensten zodat fanatici met slechte bedoelingen niet eens de kans krijgen een vliegtuig te betreden. Maar ook de burgers doordringen van het feit dat 100% veiligheid door een overheid nooit kan worden geboden. Het zou beter zijn als diezelfde overheid (Schiphol!!) de prijs voor de beveiliging ondergeschikt maakte aan het belang van een kwalitatief hoog veiligheidsaanbod voor de reizigers. Dat zou namelijk beveiligingsbedrijven beter in staat stellen hun personeel nog beter voor te bereiden op hun ingewikkelde taak, beter te screenen, betere arbeidsvoorwaarden te bieden die tegemoet komen aan de eisen welke aan die mensen worden gesteld, enz.

Het zou beter zijn als de spotlight van de pers gericht zou worden op de eindverantwoordelijke van de controles, de opdrachtgever, de inlichtingendiensten, de overheid die ons wil laten geloven dat het allemaal zo goed is geregeld.

Ondertussen zal die beveiliger zijn werk heus op een goede wijze proberen te verrichten. Behalve dat het zijn/haar plicht is, kent de `agent’ behalve al die voorschriften juist in de beveiliging op Schiphol ook nog beroepseer. Als het alleen aan hen ligt is Schiphol de veiligste luchthaven ter wereld!

Arie Kasper is bestuurder zakelijke dienstverlening van CNV Dienstenbond met beveiligingsorganisaties in zijn portefeuille.