Het project ‘Friese agrarische sector cyberproof’ is winnaar van de Hein Roethof Preventieprijs. Dat werd maandagmiddag bekend gemaakt in Kasteel De Haar in Haarzuilen. Uit zeventien inzendingen waren er vier genomineerd voor de prijs. Een actueel thema, aldus de jury, voor een al heel oude doelgroep.

De Hein Roethof Preventieprijs wordt sinds 1987 jaarlijks uitgereikt aan een organisatie of samenwerkingsverband dat zich op een verfrissende en doeltreffende manier richt op een probleem dat de sociale veiligheid bedreigt. De winnaar ontvangt 20.000 euro om het project te versterken en een beeldje van kunstenaar Jan Ketelaar. Werd de prijs in de afgelopen tien jaar om de twee jaar uitgereikt, tot en met 2026 is dat jaarlijks. De organisatie ervan is in handen van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV).

Friese agrarische sector cyberproof
Het winnende project is actueel, omdat ook in de agrarische sector in Friesland de digitalisering van bedrijfsprocessen toeneemt. Melkrobots, koelcellen, systemen voor voeding- en medicijntoevoer. Dit betekent nieuwe risico’s voor de digitale weerbaarheid van de boerenonderneming. Immers, deze systemen worden geleverd door een beperkt aantal leveranciers en ze zijn kwetsbaar voor digitale criminaliteit. Cyberaanvallen kunnen grote impact hebben op de bedrijfsvoering van agrarische bedrijven, met ernstige economische en operationele gevolgen.Een effectieve aanpak van dit probleem vereist een specifieke branche-aanpak. De traditionele cultuur in de boerensector maakt dat de doelgroep lastig bereikbaar is. Om die reden werken binnen deze aanpak LTO Noord, ROC Friese Poort, ROC Friesland College en MKB Cyber Campus samen. Met diverse werkpakketten werken deze partijen aan het verhogen van de cyberweerbaarheid van de boeren. Met bewustwordingssessies en trainingsmodules voor boeren, maar ook voor leveranciers en adviseurs LTO. Het doel is om de agrarische sector cybersafe te maken, met behulp van alle spelers in het proces.

Cybermonitor
Cybercriminaliteit is een groeiend probleem voor het mkb. De kans op een cyberaanval voor bedrijven is 1:5 en de gemiddelde schade bedraagt maar liefst 300.000 euro. Kleinere bedrijven hebben minder budget en middelen om zich te wapenen dan de grote. Voor deze mkb’ers is het erg lastig om de zwaktes in hun digitale veiligheid te identificeren en om maatregelen te nemen. Binnen dit project blijft de verantwoordelijkheid daarvoor bij de ondernemers zelf liggen, maar de Cybermonitor maakt hen bewust en weerbaar.

Master my moral mind
Gedragsproblemen, emotionele problemen en morele ontkoppeling zijn belangrijke voorspellers voor crimineel gedrag bij jongeren. Morele ontkoppeling stelt jongeren in staat om immoreel gedrag te rationaliseren en rechtvaardigen, wat de drempel verlaagt naar antisociaal gedrag en criminaliteit. Dit verhoogt niet alleen de onveiligheid, maar ook gevoelens van onveiligheid binnen de school- en leefomgeving.
De lessen van Master my moral mind voor basisschoolleerlingen van groep 7 en 8 bevorderen de morele en sociale ontwikkeling van de kinderen. De lessen bevatten rollenspellen, groepsdiscussies en reflectie-oefeningen. Ook is er aandacht voor sociale vaardigheden zoals samenwerken, het oplossen van conflicten en het opbouwen van positieve relaties. Binnen dit project is er tevens aandacht voor leerkrachten en ouders, zodat de kinderen succes kunnen ervaren met een steunfiguur in hun nabije omgeving. Emotionele intelligentie van de leerlingen draagt bij aan een veiliger en positiever schoolklimaat.

Zwijgrecht
Rotterdam kampt met een groeiend probleem van drugsgerelateerde criminaliteit. Kwetsbare jongeren worden geronseld en ingezet als ‘uithalers’, havenpersoneel wordt omgekocht of onder druk gezet om drugssmokkel te faciliteren, en drugsruzies worden in de stad uitgevochten met schietpartijen en ontploffingen. In 2023 werden alleen al in de Rotterdamse haven 452 uithalers aangehouden, werd ruim 45.000 kilo cocaïne onderschept en waren er 90 explosies in de stad.
De gemeenten Rotterdam en Amsterdam, een filmproducent en diverse partijen, werken samen aan een bewustwordingsproject over de drugscriminaliteit. Met een speelfilm voor en door jongeren, die een inkijkje geeft in de rauwe realiteit en confronteert met de gevolgen voor wie zich inlaat met deze vorm van criminaliteit. Daarnaast werkt het Trimbos Instituut, met input van jongeren, ouders en havenpersoneel, aan een lespakket bij de film.

Winnaar 2022
De vorige winnaar was het project ‘Cyber Ambassadeurs Breda’. Dit zijn vrijwilligers die hun buurtgenoten informeren over online veiligheid. Kennis, alertheid en openheid zijn belangrijke schakels om gedigitaliseerde criminaliteit aan te pakken, bedachten een medewerker van gemeente Breda en een politieman. Hieruit ontstond de samenwerking en in 2019 is de eerste lichting Cyber Ambassadeurs opgeleid, met een traject van Avans Hogeschool. Deze mensen worden digitaal weerbaar gemaakt en ze helpen anderen in hun omgeving aan meer kennis, bewustzijn en handigheid, om zo de digitale veiligheid in Breda te vergroten.
Juryvoorzitter Theo Weterings vertelde over wat de vorige winnaar met de 20.000 euro prijzengeld heeft gedaan. “Ze zijn doorgegaan met de ontwikkeling en hebben nog meer jongeren er bewust van gemaakt. Ze maken ook slachtofferschap bespreekbaar en vertellen hoe mensen kunnen voorkomen dat zij het slachtoffer worden. Er gaan deuren open als je zo’n prijs hebt gewonnen. Ook heeft het aantrekkingskracht op vrijwilligers. Verder wordt het bij gemeenten makkelijker om budget te krijgen. Via Het CCV is het initiatief onder de aandacht gebracht bij andere gemeenten, die iets dergelijks willen doen. Ook de media-aandacht heeft geholpen om verder te komen.”