Veel jongeren denken snel en makkelijk geld te verdienen als ‘geldezel’, maar zijn zich niet bewust van de grote risico’s en gevolgen die daarmee gepaard gaan. Bijna 1 op de 10 jongeren is ooit benaderd door criminelen met het verzoek om hun pinpas of bankrekening uit te lenen. Schrikbarend genoeg weet 7 op de 10 jongeren niet dat de kans om gepakt te worden zeer groot is. Bovendien zijn ze zich vaak niet bewust van de verstrekkende gevolgen, zoals een strafblad, financiële aansprakelijkheid en geblokkeerde bankrekeningen.

Dit blijkt uit onderzoek van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). Met de campagne ‘Herken fraude. Voorkom fraude’ wil deze organisatie jongeren waarschuwen voor de risico’s van als geldezel fungeren en andere vormen van fraude. Uit het onderzoek blijkt dat ruim twee derde van de jongeren regelmatig advertenties of berichten op social media ziet die snel geld beloven. Dit soort berichten zijn vaak onderdeel van de strategie van criminelen om jongeren te verleiden als geldezel te fungeren, zonder dat zij zich realiseren dat ze in een crimineel netwerk terechtkomen.

Geldezels in de schaduw van criminaliteit
Geldezels spelen een cruciale rol in online fraude. Wanneer criminelen hun slachtoffers zover krijgen om geld over te maken, gebruiken ze vaak de bankrekening van een geldezel om onopgemerkt te blijven. De jongere wordt in feite de schakel tussen de crimineel en het gestolen geld. Marco Doeland, Teamlead Veiligheid bij de NVB, legt uit: “Veel jongeren begrijpen niet dat het geld rechtstreeks afkomstig is van slachtoffers van online fraude. Ze denken misschien snel 50 euro te verdienen, maar lopen het risico jarenlang duizenden euro’s te moeten terugbetalen.”

Hoge pakkans voor geldezels
Ondanks de grote risico’s, onderschatten veel jongeren de kans om betrapt te worden. Volgens Doeland is een geldezel echter eenvoudig op te sporen: “Zodra een slachtoffer aangifte doet bij de bank of politie, kunnen we direct zien op welke rekening het gestolen geld is gestort. Je wordt dus altijd gepakt.” Iris Koster van het team Digitale Criminaliteit bij de Politie Midden-Nederland beaamt dit: “Het is zorgwekkend dat zoveel jongeren het risico zo laag inschatten. Het is simpelweg een kwestie van ‘follow the money’. De pakkans is vrijwel 100 procent.”

Bewustwording door campagnes
Met de campagne ‘Herken fraude. Voorkom fraude’ wil de NVB mensen beter informeren over veelvoorkomende fraudevormen, zodat ze deze sneller herkennen en vermijden. Via de website voorkomfraude.nl kunnen jongeren en andere doelgroepen zich beter wapenen tegen de trucs van fraudeurs.

Het onderzoek is in augustus 2024 uitgevoerd door Verian in opdracht van de NVB, onder een representatieve groep van 258 jongeren tussen de 18 en 25 jaar. Het benadrukt de noodzaak van bewustwording rondom dit groeiende probleem.