De Europese Unie wil beschikken over technische oplossingen om toegang te krijgen tot versleutelde informatie en communicatie van criminelen. Dat is onderdeel van een afspraak tussen de verantwoordelijke ministers van de EU-lidstaten. Privacyvoorvechters vrezen misbruik door autoriteiten.

De uitdaging is een oplossing waarmee versleutelde data toegankelijk kunnen worden gemaakt, zonder dat de grondrechten van burgers worden geschonden. In de resolutie staat: ‘Technische oplossingen voor het verkrijgen van toegang tot versleutelde gegevens moeten voldoen aan de beginselen van legaliteit, transparantie, noodzaak en evenredigheid’. In de praktijk zal dit ingewikkeld worden. Diensten als WhatsApp en Telegram zijn niet bereid medewerking te verlenen aan overheden, door bijvoorbeeld een achterdeurtje in hun infrastructuur in te bouwen. Men wijst erop dat criminelen dan wel andere manieren vinden om veilig met elkaar te kunnen communiceren. Een achterdeurtje biedt overheden bovendien de mogelijkheid om niet alleen criminelen af te luisteren, maar ook advocaten, politici en journalisten.

Gevaren
De ministers van Justitie, waaronder Ferd Grapperhaus, wijzen al langer op het belang van achterdeurtjes, om bijvoorbeeld verspreiders van kinderporno te kunnen opsporen. Dat is door de encryptie van het dataverkeer erg lastig. Privacyvoorvechters hebben hier begrip voor, maar wijzen ook op de gevaren als de overheid zomaar toegang tot alle telecommunicatie krijgt. Ook de EU-ministers erkennen dat versleuteling van dataverkeer een grondrecht is voor Europese burgers. Maar aan de andere kant wijzen zij op het belang van het opsporen van criminelen. Het wordt dus een kwestie van het vinden van de juiste balans. Als het raadplegen van versleutelde gegevens noodzakelijk is en op een wettige en transparante manier gebeurt, zou het volgens het toegestaan moeten zijn. Over hoe het plan handen en voeten moet krijgen gaat de EU binnenkort in gesprek met de ICT-industrie en wetenschappers op het gebied van burgerrechten.