De politie heeft het afgelopen jaar 357 verdachten aangehouden die zich voordeden als agent om met name ouderen op te lichten. Dat is een forse stijging ten opzichte van een jaar eerder. In 2024 registreerde de politie in totaal 8329 incidenten met deze nepagenten. Dat is ongeveer vijftien keer zoveel als over heel 2023. De politie zet in op verscherpte aandacht en preventieve maatregelen.

Volgens Sybren van der Velden Walda, landelijk projectleider Senioren en Veiligheid, is het probleem groot en raakt het slachtoffers diep. “Nepagenten maken misbruik van het vertrouwen dat mensen hebben in de politie. Dat zorgt niet alleen voor materiële schade en schrijnende gevallen van kwetsbare slachtoffers die al hun waardevolle bezittingen zijn kwijtgeraakt, maar ook voor verlies van vertrouwen in ons als organisatie. Dat is onacceptabel.”

Geraffineerde trucs
De nepagenten werken georganiseerd en maken gebruik van geraffineerde trucs. Met behulp van gestolen persoonsgegevens bellen ze hun slachtoffers – veelal 70-plussers – en doen zich voor als agent. Ze waarschuwen dat er gevaar dreigt voor een woninginbraak of -overval omdat er inbrekers in de buurt zouden zijn aangehouden. Daarbij is zogenaamd een adresboekje of een papiertje gevonden met het adres van het potentiële slachtoffer.
Vervolgens biedt de nepagent aan om waardevolle spullen tijdelijk ‘veilig te stellen’. Loopjongens, vaak jongvolwassenen en zelfs minderjarigen in de leeftijd van 14 of 15 jaar komen deze spullen vervolgens ophalen. Soms proberen ze ook de bankpas en pincode mee te krijgen. Om geloofwaardiger over te komen, dragen ze geregeld iets dat lijkt op een politie-uniform. Van der Velden Walda legt uit: “Ze spelen in op het respect en vertrouwen dat ouderen vaak hebben voor autoriteit. Slachtoffers worden onder grote druk gezet om snel te handelen. Het is een sluwe werkwijze die helaas al veel slachtoffers heeft gemaakt.”

Preventie en opsporing
Het aanpakken van nepagenten heeft hoge prioriteit. Naast preventie door middel van voorlichting, media-aandacht en bijeenkomsten voor senioren, zet de politie stevig in op opsporing. Dankzij een landelijke informatietafel, waarin politiediensten informatie en onderzoeken delen, worden verdachten sneller herkend, opgespoord en aangehouden. “We hebben over heel 2024 dubbel zoveel verdachten aangehouden als het jaar daarvoor”, vertelt Van der Velden Walda. Het afgelopen jaar waren dat er 268 tegen 126 arrestaties in 2023. “De stijging van het aantal aanhoudingen is een goed teken”, vervolgt de projectleider. “We hebben al loopjongens op heterdaad aangehouden dankzij snelle meldingen van alerte slachtoffers. Zo zijn we ook terechtgekomen bij locaties van waaruit de telefoontjes worden gepleegd. Dat zijn een soort callcenters. We zetten belangrijke stappen, maar we willen ook de organisatoren achter deze criminele netwerken aanpakken. Daar zetten we vol op in.”

‘Je bent een held als je het vertelt’
De politie roept slachtoffers en hun omgeving op om altijd melding te doen, onder het motto: je bent een held als je het vertelt. “Veel mensen schamen zich dat ze erin zijn getrapt, maar elke melding helpt ons het probleem beter in kaart te brengen en aan te pakken”, benadrukt Van der Velden Walda. Ook kinderen en kleinkinderen worden opgeroepen om ouderen te waarschuwen en te ondersteunen. De politie blijft benadrukken dat agenten nooit aan de deur komen om spullen op te halen. “Als je wordt gebeld door iemand die zich voordoet als politie, geef dan nooit spullen mee. Bel bij twijfel direct 112. Ook als je een afspraak hebt gemaakt en dan beseft dat het niet klopt. Dat vergroot onze heterdaadkracht.”

Kwestie van volhouden
Met de combinatie van voorlichting, opsporing en een alerte samenleving hoopt de politie het fenomeen nepagenten te stoppen. “We zitten er bovenop”, concludeert Van der Velden Walda. “Maar het blijft een kwestie van volhouden. Ons doel is dat niemand meer slachtoffer wordt van deze geraffineerde oplichting. Doe daarom altijd aangifte, ook bij een poging tot oplichting.”