Gemeentes veranderen prioriteiten voor veiligheid
Gemeenten zeggen steeds minder prioriteit te geven aan rampen- en crisisbeheersing en aan seksueel en huiselijk geweld. Daarentegen gaat de aandacht voor veilige evenementen en bestrijding van georganiseerde criminaliteit juist omhoog.
De veranderingen blijken uit onderzoek dat adviesbureau BMC heeft verricht in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. De VNG wil met het onderzoek een beeld krijgen van welke veiligheidsthema’s en welke organisatie- en sturingsthema’s momenteel prioriteit hebben. Ook werd onderzocht hoeveel geïnvesteerd wordt in deze thema’s. Dergelijk onderzoek is ook in 2013 uitgevoerd, zodat de resultaten met elkaar konden worden vergeleken.
De top 10 van inhoudelijke veiligheidsthema’s voor de komende jaren is voor een groot deel hetzelfde als die van de afgelopen jaren. Op nummer 1, 2 en 3 in zowel de komende periode (2016-2018) als de afgelopen periode (2013-2015) staan respectievelijk de thema’s inbraak woningen en bedrijven, overlast in de woon- en leefomgeving/woonoverlast en overlast jongeren/jeugdgroepen. Ook de nummers 4, 5 en 6 voor de komende periode en de afgelopen periode zijn identiek: dit zijn respectievelijk de thema’s alcohol- en/of drugsgebruik jongeren, onveiligheidsgevoelens burgers en veilige evenementen.
Het thema handhavingsknelpunten georganiseerde criminaliteit komt voor afgelopen periode op plek 9 uit en staat voor de komende jaren op plek 7. Het thema rampen- en crisisbeheersing daalt juist van plek 7 naar plek 9. Nieuwkomer in de top 10 is softdrugsproblematiek; dit thema staat op plek 10 voor de komende periode.
Ten opzichte van de uitkomsten van het onderzoek uit 2013 zijn er de nodige overeenkomsten. Ook toen stond inbraak woningen en bedrijven op nummer 1. Nummer 2 en 3 waren net omgekeerd: respectievelijk overlast jongeren/ jeugdgroepen en overlast in de woon- en leefomgeving/woonoverlast. Nummer 4 was weer dezelfde als in het huidige onderzoek: alcohol- en/of drugsgebruik jongeren. Opvallende ontwikkelingen ten opzichte van het onderzoek uit 2013 zijn de daling van de thema’s rampen- en crisisbeheersing (stond in 2013 nog op plek 5) en seksueel geweld/zedendelicten en huiselijk geweld (in 2013 nog op plek 8, in het nieuwe onderzoek buiten de top 10) en de stijging daarentegen van de thema’s veilige evenementen (in 2013 nog op plek 10) en handhavingsknelpunten georganiseerde criminaliteit (niet in de top 10 in 2013).
Het beeld bij de gedane en verwachte investeringen in veiligheidsdossiers sluit veelal goed aan bij de prioritering van veiligheidsthema’s. Hoog scoort het dossier woninginbraak. Een toename van investeringen is er bij de clusters ‘Leefbaarheid, kwaliteit woonomgeving’ (onder meer de dossiers woonoverlast, psychiatrische patiënten/verwarde personen en subjectieve veiligheid/veiligheidsgevoel burgers) en ‘Ondermijning, georganiseerde criminaliteit’ (onder meer handhavingsknelpunten georganiseerde criminaliteit). Opvallend hoog scoort het dossier betrokkenheid burger: voor dit dossier worden overall de hoogste investeringen verwacht.
Collegeleden geven verhoudingsgewijs meer gewicht aan de thema’s handhavingsknelpunten georganiseerde criminaliteit en geweldpleging, intimidatie, mishandeling en raadsleden aan onveiligheidsgevoelens burgers en verkeersveiligheid. Bij 100.000+-gemeenten zien we hoge scores bij de thema’s overlast in de woon- en leefomgeving/woonoverlast (op plek 1), handhavingsknelpunten georganiseerde criminaliteit (plek 3), softdrugsproblematiek (op 4) en extremisme en radicalisering (plek 7).
Op nummer 1 en 2 voor de komende jaren (2016-2018) bij de organisatie- en sturingsthema’s staan respectievelijk samenwerking strategische partners (stond op plek 2 in het onderzoek uit 2013) en prioriteiten afstemmen met veiligheidspartners (stond op plek 4). Duidelijk minder belangrijk dan in het vorige onderzoek zijn de thema’s formuleren en vaststellen van actueel integraal veiligheidsbeleid en regierol gemeente definiëren en invullen. Opvallend zijn de hoge scores van de thema’s versterking wijk- en gebiedsgericht werken (plek 3), betrokkenheid/positionering bewoners bij veiligheid(sbeleid) (op plek 4), aansluiting veiligheid en sociaal domein in het licht van de decentralisaties (op 5) en afstemming met en binnen het robuuste basisteam (politie) (op plek 6).
Het beeld van de verwachte investeringen ondersteunt deze prioritering. Daarnaast worden verhoudingsgewijs hoge investeringen verwacht in onder meer versterking (operationele) informatiedeling met interne/externe partners, betrekken interne en externe veiligheidspartners bij beleidsontwikkeling en intergemeentelijke krachtenbundeling.
Raadsleden geven relatief veel prioriteit aan de thema’s bestuurlijke organisatie/ taakverdeling rond veiligheid en afstemmen over prioriteiten tussen college en gemeenteraad, collegeleden aan afstemming met en binnen het robuuste basisteam (politie) en betrokkenheid/positionering bewoners bij veiligheid(sbeleid).
Bij de grootteklasse 50.000-100.000 inwoners valt de hoge score van de thema’s afstemming met en binnen het robuuste basisteam (politie) en regierol gemeente definiëren en invullen op, bij 100.000+-gemeenten die van de thema’s aansluiting veiligheid en sociaal domein in het licht van de decentralisaties en betrokkenheid/ positionering bewoners bij veiligheid(sbeleid).