Oorlog voelt voor veel Europeanen nog als iets abstracts, iets dat elders gebeurt. Maar Tim Sweijs, directeur onderzoek bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies en Martijn Kitzen, hoogleraar aan de Nederlandse Defensie Academie, zeggen tegenover het AD dat de oorlog dichterbij is dan velen denken. Rusland voert op 1400 kilometer afstand al een conventionele oorlog tegen Oekraïne en mocht dat conflict escaleren naar een aanval op een NAVO-lidstaat, dan is Nederland vanwege zijn strategische ligging een logische doelwit.

De dreiging beperkt zich overigens niet tot Rusland. Ook China, Iran en niet-statelijke actoren zoals IS vormen serieuze risico’s. Daarbij komt dat vijandige staten ons kunnen destabiliseren zonder een enkele militair in te zetten, bijvoorbeeld door migratie te gebruiken als drukmiddel of door cyberaanvallen. Deze hybride dreigingen kunnen leiden tot maatschappelijke spanningen en zelfs interne conflicten. Sweijs en Kitzen benadrukken dat deze ontwikkelingen geen incidenten zijn, maar onderdeel van een groter patroon. Volgens de experts heeft Europa te lang gedacht dat vrede vanzelfsprekend was. Zelfs na de ramp met vlucht MH17 bleven we handel drijven met Rusland alsof er niets gebeurd was. Ondertussen neemt het aantal hybride aanvallen toe, variërend van sabotage van onderzeese kabels tot infiltratie van bedrijven. Ook Iran en China opereren actief binnen Europa, wat aantoont dat deze dreigingen structureel zijn.

Bredere aanpak van veiligheid nodig
De experts pleiten daarom voor een veel bredere aanpak van veiligheid: niet alleen militaire herbewapening, maar ook maatschappelijke weerbaarheid. Bewustwording over de kwetsbaarheid van vrede moet al op scholen beginnen. Daarnaast zou Europa onafhankelijker moeten worden op het gebied van defensietechnologie en communicatie-infrastructuur. Sweijs ziet mogelijkheden om een reservemacht op te bouwen door jongeren vrijwillig een jaar militaire basisopleiding aan te bieden.
Hoewel Europese plannen voor herbewapening bestaan, is de uitvoering traag en verdeeld. Investeringen zijn nodig, niet alleen in wapens, maar ook in cybersecurity, diplomatie en ontwikkelingssamenwerking. Volgens Kitzen kunnen stabiliteit en voorkoming van toekomstige conflicten mede worden bereikt door ontwikkelingshulp en sterke diplomatieke netwerken.
Critici beschuldigen hen van bangmakerij, maar Sweijs en Kitzen waarschuwen dat naïviteit ons kwetsbaar maakt. Europa is onvoldoende voorbereid om zichzelf te verdedigen tegen zowel klassieke als hybride oorlogsvoering. Hun boodschap is duidelijk: de dreiging is reëel en we moeten nú handelen om toekomstige ontwrichting te voorkomen.

Het complete artikel is hier te lezen.