Volgens de Rekenkamer Amsterdam is er veel mis in de hoofdstad met de handhaving op overlast. Handhavers worden vooral op verkeerde tijden ingezet en zijn onvoldoende voorbereid op hun taak, maakten de rekenmeesters van Amsterdam dinsdagavond bekend.

Amsterdam telt bovendien te weinig handhavers. Daardoor wordt sociale overlast door dronkaards, hangjongeren of -ouderen, vandalen of grote groepen toeristen nauwelijks aangepakt. Wel is het gevoel van onveiligheid afgenomen, maar Amsterdammers ervaren nog altijd veel meer overlast van anderen dan bewoners van andere grote steden. ‘De ernst en intensiteit van sociale overlast blijft vaak onderbelicht’, schrijft de Rekenkamer Amsterdam. ‘Het gaat om hardnekkige problemen die het leven van Amsterdammers beïnvloeden.’

Meer taken, niet meer collega’s
Op het moment telt Amsterdam ongeveer 350 handhavers voor de openbare ruimte en dat is te weinig. Door de aanhoudende overlast krijgen ze meer taken, maar niet meer collega’s. Daarnaast dienen zij prioriteit te geven aan taken die geld opleveren, zoals het uitschrijven van boetes voor fout parkeren of het te vroeg buiten zetten van afval. Daardoor blijven klachten over sociale overlast liggen. De handhavers zijn ook niet opgeleid om die klachten goed aan te pakken.
De conclusies staan in het Publieksonderzoek van 2018 Handhaving en overlast. De Rekenkamer Amsterdam heeft zich onder meer gebaseerd op casusonderzoek, dat is uitgevoerd in de Amsterdamse Poort, De Punt, de Dapperbuurt, Grachtengordel-Zuid en de Oude Pijp. In deze gebieden is uitgebreid gesproken met bewoners, ondernemers en de ambtelijke organisatie.

Kernproblemen
De Rekenkamer Amsterdam ziet twee kernproblemen. Het eerste is de capaciteit van handhaving en toezicht. Dit houdt in dat de gemeente wel hoge ambities heeft, maar tegelijkertijd onvoldoende mogelijkheden heeft om die ambities uit te voeren. Zo zijn het aantal handhavers en hun toerusting te beperkt om sociale overlast goed te kunnen aanpakken.
Het tweede probleem is de zichtbaarheid van de gemeente. Burgers zien weinig handhavers op straat, zijn niet tevreden over wat met meldingen wordt gedaan en vinden de aanpak van sociale overlast weinig doortastend. Zichtbaarheid betekent ten slotte ook ‘duidelijk maken waar je voor staat’.

Wat is acceptabel gedrag?
In het onderzoek signaleert de Rekenkamer Amsterdam dat de gemeente niet duidelijk is over de normen van wat acceptabel gedrag is en wat niet. Het is voor burgers onduidelijk waar de grens ligt, wat nog toelaatbaar is en wat niet meer. Dat geldt niet alleen voor de drukke binnenstad, maar ook voor de gebieden in andere delen van de stad, waar bewoners en ondernemers soms dagelijks kampen met hangjongeren, drugsdealers, alcoholverslaafde ouderen of agressief uitgaanspubliek.

Zes aanbevelingen
De Rekenkamer Amsterdam heeft naar aanleiding van de bevindingen zes aanbevelingen gedaan voor het creëren van meer inzicht in de sociale overlastproblematiek; het creëren van meer ruimte voor maatwerk; het verbeteren van de registratie van de handhavingsinterventies; het beter evalueren van de aanpak; het in lijn brengen van de capaciteit met de ambitie; en het bij sociale overlastproblemen toegankelijk en aanwezig zijn als overheid.
Het college van B en W neemt alle aanbevelingen over, maar besteedt nauwelijks aandacht aan de bevindingen, conclusies en analyse. De Rekenkamer stelt daarom voor dat het college alsnog de tijd neemt om in een korte notitie aan te geven hoe de aanbevelingen concreet worden verwerkt. Een dergelijke notitie is volgens de rekenmeesters nuttig om de raad te betrekken en mee te laten denken bij de ontwikkeling van de uitvoeringsagenda, zoals is aangekondigd door het college.

Het rapport wordt op 28 februari besproken in de raadscommissie AZ.