Volgens de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) bellen advocaten honderden keren per jaar naar speciale noodnummers waar zij spoedmeldingen kunnen doen van bedreiging of intimidatie door cliënten. Daarnaast ontvangen de lokale Dekens van de Orde van Advocaten ook nog zo’n honderd meldingen per jaar.

Het bekendste geval is de bekende advocaat Inez Weski die ervan verdacht wordt onder bedreiging boodschappen van Ridoaun T. te hebben doorgespeeld. Zij is volgens de Orde echter lang niet de enige die bedreigd wordt door eigen cliënten. De beroepsorganisatie gaat daarom vertrouwensadvocaten aanstellen, die hulp kunnen verlenen aan collega’s die in de problemen zitten. Als het gaat om bedreigingen treedt de NOvA in overleg met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTV) of lokale hoofdofficieren van justitie.

Weerbaarheid en bewustwording
Advocaten moeten hun werk in het kader van een goede rechtsbedeling in een veilige omgeving kunnen doen, stelt de NOvA. De afgelopen jaren zijn er meerdere situaties geweest waarbij de veiligheid van advocaten ernstig in het geding was. Samen met het ministerie van Justitie en Veiligheid en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) werkt de Nederlandse orde van advocaten aan het vergroten van de veiligheid en weerbaarheid van de advocatuur. De NOvA heeft een aanpak ontwikkeld waarbij de nadruk ligt op het vergroten van de weerbaarheid en de bewustwording ten aanzien van mogelijke risico’s.

Taskforce Bescherming tegen ondermijning
Eind 2021 heeft de NOvA de Taskforce Bescherming tegen ondermijning opgezet. Hiermee wil de organisatie de rechtsstaat versterken, bewustwording van risico’s die met de beroepsuitoefening kunnen samenhangen vergroten en de weerbaarheid en veiligheid van advocaten versterken. Onder de Taskforce Bescherming tegen ondermijning vallen verschillende initiatieven. Zo is onderzoek verricht naar druk en dreiging. Dat leverde confronterende bevindingen op. De helft van de advocaten maakte ten minste één vorm van agressie mee. Vier op de tien maakten zelfs meerdere incidenten mee. 37 procent beoordeelde het incident dat zij meemaakten als (zeer) ernstig.

NOvA-noodtelefoon
In oktober 2019 is het Contactpunt Beroepsgroepen ingesteld. Advocaten die een dreiging ondervinden of vragen hebben over hun veiligheid, kunnen een speciaal noodnummer van de NOvA bellen. Dit wordt bij toerbeurt bemenst vanuit het bureau van de NOvA. De medewerkers doen dat naast hun reguliere werkzaamheden, zowel tijdens als buiten kantooruren. Een melding van een dreiging kan indien nodig doorgezet worden naar de NCTV. In dat geval wordt de betrokken advocaat vervolgens zo spoedig mogelijk teruggebeld door een NCTV-functionaris of een lokale vertegenwoordiger vanuit het OM of de politie over de vervolgstappen.

Veiligheidsscan voor advocaten
In februari 2021 is de NOvA gestart met het aanbieden van veiligheidsscans. Advocaten kunnen hiermee kosteloos hun kantoor of woonhuis vanuit veiligheidsoogpunt laten controleren op kwetsbare punten. Een gespecialiseerd en gecertificeerd bedrijf onderzoekt het pand uitgebreid op fysieke kwetsbaarheden zoals sloten, ramen, toegangscontrole, camera’s. Zo nodig krijgt de advocaat advies over te nemen beveiligingsmaatregelen. Met het oog op online bedreigingen is ook de digitale vindbaarheid van NAW-gegevens van de advocaat in openbare registers en op sociale media onderdeel van de scan.

Weerbaarheidstraining voor advocaten
Sinds medio 2021 kunnen advocaten zich inschrijven voor een weerbaarheidstraining. Deze praktische training biedt advocaten concrete handvatten om in hun dagelijkse praktijk beter om te gaan met agressie en bedreiging. Net als in voorgaande jaren zijn in 2023 opnieuw 600 plaatsen kosteloos beschikbaar. Naast de algemene weerbaarheidstraining is in 2022 een speciale weerbaarheidstraining voor advocaten met gedetineerde cliënten.
Ook gaat aandacht uit naar digitale weerbaarheid. Gegevens van een advocaat en diens cliënten kunnen voor cybercriminelen goud waard zijn. De kans dat een advocaat slachtoffer wordt van datadiefstal is daarom bovengemiddeld groot. Daarom heeft de NOvA samen met Fox-IT een aantal tips voor vertrouwelijke internetcommunicatie voor advocaten op een rij gezet.
Advocaten die voor het vergroten van hun weerbaarheid vertrouwelijk willen sparren met een ervaren vakgenoot kunnen bellen met de telefonische hulplijn LawCare. De leden van het team LawCare zijn getraind om te gaan met gevoelens van onveiligheid bij advocaten.
Sinds maart 2021 is het onderwerp weerbaarheid ook opgenomen in het curriculum van de vernieuwde Beroepsopleiding Advocaten.

Afschermen huisadres in Handelsregister
Per 1 januari 2022 schermt de Kamer van Koophandel (KvK) het woonadres in het Handelsregister af van eigenaren van eenmanszaken, vennoten van vof’s en cv’s en maten van maatschappen. De afgeschermde woonadressen zijn alleen nog in te zien door overheidsorganisaties als de Belastingdienst, of beroepsgroepen die daarvoor geautoriseerd zijn, zoals advocaten en deurwaarders. Voor veel ondernemers is hun bezoekadres gelijk aan het woonadres. Daarom schermt KVK sinds april 2022 op verzoek ook een bezoekadres in het Handelsregister af als iemand bedreigd wordt of zich bedreigd voelt. Kijk voor meer informatie op de website van de Kamer van Koophandel. Op 29 juni 2022 maakte de minister van Economische zaken bekend dat alle eenmanszaken straks altijd hun vestigingsadres volledig kunnen laten afschermen in het Handelsregister.

Wijkplaats voor togadragers
De NOvA pleit voor een wijkplaats waar advocaten en andere togadragers die ernstig zijn bedreigd op adem kunnen komen. Ook bijvoorbeeld gerechtsdeurwaarders, notarissen, journalisten en leraren zouden van deze plek gebruik kunnen maken. Volgens algemeen secretaris Raffi van den Berg, initiatiefnemer van de wijkplaats, moet het een rustig gelegen onderkomen zijn dat multidisciplinair van opzet is, waar negatieve ervaringen kunnen worden uitgewisseld, weerbaarheidstrainingen worden verzorgd en gezonde afleiding bestaat met buitenactiviteiten.