Een elektromonteur kan gemiddeld uit veertien vacatures kiezen als hij van baan wil wisselen. De krapte op de arbeidsmarkt is dan ook enorm in deze sector. Nieuwe mensen zijn niet makkelijk te vinden. Zou slimmer werken het probleem kunnen oplossen? Dat was de vraag die centraal stond tijdens het Security Café.

Het Security Café is een tweejaarlijks kennisevenement, georganiseerd door Alphatronics. Dinsdag vond het voor de derde keer plaats en het thema had betrekking op een van de meest urgente problemen binnen de installatiesector: het personeelstekort. In het verleden waren industriële revoluties nodig om mensen effectiever in te kunnen zetten. Wordt kunstmatige intelligentie wellicht de volgende industriële revolutie om dit doel te bereiken? Volgens dagvoorzitter Ben van der Burg niet. De mechanisering en digitalisering van werkprocessen hebben uiteindelijk alleen tot méér werkgelegenheid geleid en dat zelfde valt volgens hem van kunstmatige intelligentie te verwachten.

Uitdagingen
Algemeen directeur Jos Herrebrugh van Alphatronics keek trots de grote zaal in, die ondanks het mooie weer van de afgelopen tijd vrijwel geheel gevuld was met belangstellenden. “We doen dit om mensen bij elkaar te brengen en in contact te brengen met topbedrijven. Maar ook om hen te helpen met uitdagingen, zoals het huidige personeelstekort. Er gaan meer mensen met pensioen, dan dat er instromen vanuit het onderwijs. We kijken nu hoe we er met technische oplossingen voor kunnen zorgen dat de huidige mensen minder tijd nodig hebben. We kijken naar de cloud, naar remote beheer en naar het Internet of Things. Vier topsprekers zullen daar hun licht over laten schijnen.”

Revolutionaire arbeidsmarkt
Arbeidsmarktstrateeg Wim Davidse sprak van een stormachtige, revolutionaire arbeidsmarkt, waarin het belangrijker dan ooit is om een ‘aanstekelijk werkgever’ te zijn. “Er is nog maar 3,4 procent werkloosheid, zodat er sprake is van een superkrappe arbeidsmarkt. Dat leidt niet alleen tot capaciteitsgebrek, maar ook tot loonstijgingen tot wel 8 procent. Vooral voor technische beroepen zijn nauwelijks mensen te vinden. Intensief werven kan helpen, maar er zijn ook andere ‘knoppen om aan te draaien’. Zo kampen we met 4,5 procent ziekteverzuim en 20 procent verloop. Door daar iets aan te doen is het personeelstekort ook te verminderen. Verder beleeft 15 procent geen plezier aan het werk. Als je dat met 1 procent weet terug te dringen, win je al 20 procent aan productiviteit. Word je een aanstekelijk werkgever, dan krijg je vijf keer zoveel sollicitanten en 50 procent reductie van het verloop! Belangrijk, want de beroepsbevolking zal de komende jaren alleen maar verder afnemen. Nieuwe technologie is nodig, maar vooral ook organisatorische innovatie. Blijf je afvragen wat het personeel van je verwacht!”

Beheer op afstand
Veel tijd is te besparen als monteurs niet naar de klant hoeven voor onderhoud. Daarover sprak Hugo van Aerle van KPN IoT. We gaan volgens hem naar een datagedreven samenleving, waarbij zoveel mogelijk data wordt verzameld en verrijkt om bedrijfsprocessen te optimaliseren en klantrelaties te verbeteren. Voor de verwerking van die data zijn onafhankelijke platforms nodig, die sensoren van zoveel mogelijk fabrikanten ondersteunen. “We hebben het dan over het Internet of Things, waarbij we niet mogen vergeten dat de mens daarin het belangrijkste is. Wat je uit het IoT haalt, is afhankelijk van de behoefte van de mens. En dat is ook meteen de remmende factor. Veel mensen zijn nog niet bezig met IoT, hebben geen tijd om erover na te denken of laten zich afremmen door regelgeving of verouderde opvattingen. Je zult echter moeten veranderen als je geen Nokia wilt worden.” Volgens Van Aerle zijn remote services de makkelijkste manier om op personeel te besparen. Stap twee wordt remote maintenance, gevolgd door predictive maintenance. Bedrijven die hierin voorop lopen zijn onder andere Heineken en Itho Daarlderop/Remeha, die honderdduizenden apparaten op afstand kunnen beheren met een minimum aan menskracht. “In de beveiliging kan dat ook. Gebruik daarbij wel het IoT. Veel systemen werken nog met 2G en dat houdt 1 december 2025 op te bestaan. Het wordt nog een enorme uitdaging om met de krapte aan monteurs de komende anderhalf jaar honderdduizenden beveiligingsinstallaties aan te passen!”

Kunstmatige intelligentie en beveiliging
Wat kunstmatige intelligentie kan betekenen om het arbeidsmarktprobleem op te lossen, vertelde Robert Jan Sips van TKH Security. Hij is al sinds 2000 met het onderwerp bezig en voorziet computers die als mensen kunnen redeneren. Een voorloper op dat gebied was IBM Watson. Momenteel komt ChatGPT aardig in de buurt. “Maar lost dat het personeelsprobleem op? Doen robots in de toekomst ons werk en kunnen wij ons leven lang op vakantie naar een tropisch eiland? Al sinds 1950 wordt daarover nagedacht. Er waren experimenten met wisselende successen, maar uiteindelijk leek kunstmatige intelligentie in een soort winterslaap terecht te komen. Dat duurde tot 2012. Inmiddels zijn er systemen als ChatGPT die heel het internet afstruinen op zoek naar antwoorden op complexe vragen. En ImageNet is een nieuwe technologie die afbeeldingen kan begrijpen. Het ziet bijvoorbeeld dat er een kat op een foto staat, zelfs als maar een klein deel van het dier te zien is. Wel zijn duizenden foto’s nodig om zo’n algoritme te voeden en daarbij is menselijke inbreng onmisbaar. Nieuw is deep learning, waarbij computers zichzelf steeds nauwkeuriger maken. Toch zal je er waarschijnlijk nooit volledig op kunnen vertrouwen. Mensen zullen nodig blijven om de ‘output’ van kunstmatige intelligentie te controleren. Het werk wordt dus niet minder, maar anders.” Tot slot waarschuwde Sips dat kunstmatige intelligentie vrij makkelijk te manipuleren is. “Het blijft een hulpmiddel voor de mens, geen vervanging.”

Succesvol in een datagedreven toekomst
Marelle van Beerschoten van Digital Shapers ging als laatste spreker in op de laatste technologische trends. “Wat kan je met techniek? Waar zitten de kansen? Waar zit de potentie? In 2025 zullen er tien keer zoveel apparaten gebruik maken van internet als mensen. Al die  apparaten genereren data en je zou enorm veel kunnen doen als je die data uitwisselt. Toegang tot data wordt in de toekomst bepalend voor succes. Hoe meer data je hebt, des te beter je wordt in het voorspellen van waarschijnlijkheid. Veel data wordt echter niet benut, omdat data nog niet ‘cross sectoraal’ wordt gedeeld.”
Volgens Van Beerschoten kunnen ook beveiligingsinstallateurs hun voordeel doen met het delen van data. Door data te delen met andere organisaties, kunnen zij hun eigen werk perfectioneren. “Ik begrijp dat jullie met gevoelige data werken, maar dat neemt niet weg dat er veel mogelijkheden zijn voor waardecreatie met data. Welke waarde wil je leveren aan klanten en wat voor data heb je daarvoor nodig? Kijk naar de successen die bedrijven als Amazon en AliExpress hiermee boeken! Zij verzamelen data uit alle sectoren om nieuwe diensten en producten aan klanten te kunnen aanbieden en verdienen daar miljarden mee.” De expert van Digital Shapers verwacht dat dataverrijking Nederland een sterkere concurrentiepositie in de wereld kan geven. “We zijn al een voorloper op dat gebied en beschikken over een uitstekende digitale infrastructuur. Toch zijn er ook uitdagingen. 74 procent van de technische vacatures is niet in te vullen. Dat is alleen op te lossen met innovatie, acceptatie en geld voor de benodigde investeringen. 4 miljoen mensen – de helft van de beroepsbevolking – heeft onvoldoende digitale vaardigheden. Wat gaan we daaraan doen? Technologie kan het probleem niet oplossen, maar wel verlichten. Technologie kan onze eigen talenten versterken. Begin dus bij de mens en betrek deze vanaf het begin bij innovaties, zodat de bereidheid om techniek te benutten gemaximaliseerd wordt.” 
Tijdens het Security Café kon gesproken worden met SOBA, VEB en verschillende door Alphatronics vertegenwoordigde fabrikanten, waaronder 20Face, ABL Beveiliging, Alarmtech, Alert, ASSA ABLOY, CDVI, CSL, Dahua, Detnov, Entelec, Hikvision Pyronix, Optex, PowerSonic, RBtec, Remtech, SMC, Takex, TKH Security en UNii.