De Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming brengt een advies uit voor extra beveiliging en een goed onderbouwd en samenhangend veiligheidsbeleid voor een kleine groep gedetineerden waarvan een grote dreiging uitgaat.
Verharding van criminaliteit vormt een actueel probleem voor de samenleving. Ook in het gevangeniswezen is sprake van een kleine groep verdachten en veroordeelden waarvan een grote dreiging uitgaat, bijvoorbeeld vanwege het risico op ondermijning van de rechtsstaat of bedreiging van personen. Extra beveiligingsmaatregelen zijn dan nodig om te voorkomen dat zij vanuit detentie hun criminele activiteiten voortzetten. Dat vereist een goed onderbouwd en samenhangend veiligheidsbeleid, meent de RSJ.
Penitentiair recht
De RSJ onderkent de noodzaak om gedetineerden waarvan een groot gevaar uitgaat, extra te kunnen beveiligen. Omdat zwaardere beveiliging altijd leidt tot verdere inperking van rechten of vrijheden, is aandacht nodig voor de bejegening en rechtspositie van deze gedetineerden, die zijn verankerd in de beginselen van het Penitentiair recht. Daarom moet een goed onderbouwd veiligheidsbeleid volgens de RSJ gebaseerd zijn op een aantal uitgangspunten. Zo is maatwerk nodig. De extra beveiligingsmaatregelen moeten zoveel mogelijk zijn afgestemd op het gedrag en de risico’s van individuele gedetineerden. Ook mogen rechtswaarborgen voor gedetineerden niet worden vergeten. Zware beveiligingsregimes hebben een grote impact op de bewegingsvrijheid en persoonlijke levenssfeer van gedetineerden. Dat vereist goede rechtswaarborgen voor gedetineerde, waarbij in het algemeen geldt: hoe ingrijpender de beperkingen, hoe meer rechtswaarborgen vereist zijn.
Relationele veiligheid
Een ander uitgangspunt is aandacht voor de relationele veiligheid. Veiligheid bestaat niet alleen uit fysieke, elektronische of organisatorische beveiligingsmaatregelen. Belangrijk is ook de zogenaamde relationele veiligheid die betrekking heeft op het contact tussen personeel en gedetineerde. Van belang is verder resocialisatie. Ook gedetineerden waarvan een grote dreiging uitgaat, keren in principe terug in de samenleving. Vanuit een zwaarbeveiligd regime vereist een veilige en verantwoorde terugkeer bijzondere aandacht. Tot slot is het beperken van eventuele negatieve effecten van zware beveiligingsmaatregelen van belang. Zware beperking van de bewegingsvrijheid en van contact met de buitenwereld kan leiden tot een grote mate van sociaal isolement. De negatieve effecten hiervan moeten zoveel mogelijk worden voorkomen.