Is het nu toegestaan of niet om beveiligingscamerabeelden van een misdrijf (zoals diefstal) aan het slachtoffer te geven?

Vraag: In ons café wordt nog wel eens wat gestolen, en wij zouden liever zien dat mensen dan zelf aangifte doen (met door ons beschikbaar gestelde beelden) dan dat wij daar aangifte van moeten doen. Maar van de privacywet schijnt dat niet te mogen, camerabeelden aan mensen afgeven.

Er zijn heel veel mythes over beveiligingscamerabeelden in omloop, en dit is er eentje van. Camerabeelden zou je alleen aan Justitie mogen geven en nooit aan anderen. Zo hard staat het helemaal niet in de wet. Maar ik vermoed dat het komt omdat de afweging die de wet voorschrijft, hier een ingewikkelde is. (En omdat de wet uit een tijd komt dat privacy nog gerespecteerd werd.)

Het gaat hier (natuurlijk) om de Wet bescherming persoonsgegevens. Die zegt dat persoonsgegevens, zoals camerabeelden, alleen mogen worden ‘verwerkt’ als aan een van de gronden uit die wet is voldaan. Onder ‘verwerken’ verstaat men eigenlijk alles: maken, verkrijgen, doorgeven en zelfs vernietigen.

Toestemming is de bekendste grond, maar bij beveiligingscamerabeelden werkt dat niet echt. Ook de uitvoering van een overeenkomst gaat hem niet worden. Je komt dan al heel snel uit bij het eigen dringende belang: ik mag dit want mijn recht om dit te doen weegt zwaarder dan de privacy van de betrokken persoon.

Laten we die belangenafweging eens formeel aflopen. De wet zegt:

[Afgifte mag als] de gegevensverwerking noodzakelijk is voor de behartiging van het gerechtvaardigde belang van de verantwoordelijke of van een derde aan wie de gegevens worden verstrekt, tenzij het belang of de fundamentele rechten en vrijheden van de betrokkene, in het bijzonder het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer, prevaleert.

Er moet dus een gerechtvaardigd (legitiem) belang zijn en de afgifte moet noodzakelijk zijn (niet alleen maar wenselijk) voor dat belang. Het belang van de derde is dat deze aangifte wil doen van een misdrijf, waarbij de beelden bewijs vormen. Dat lijkt me legitiem.

Maar is de afgifte noodzakelijk? Je kunt immers ook zeggen, ga aangifte doen, zeg wie de beelden heeft en dan komt Justitie wel langs. Dat komt op hetzelfde neer, maar de bewijsketen is dan korter, en we weten ook nog eens zeker dat je de beelden niet gemanipuleerd hebt. Plus, je zou de beelden op internet kunnen slingeren en of dát een legitiem belang is, valt te betwijfelen.

Verder zit je met die ‘tenzij’. Je moet een belangenafweging doen: hoe belangrijk is de privacy van de persoon die in beeld is. Een crimineel heeft geen privacy te verwachten, plus bij afgifte aan Justitie kun je sowieso niet echt van een privacyschending spreken. Dus daar kom je wel uit, denk ik.

Goed, houd ik dus over: is het echt nodig dat het slachtoffer zelf die beelden krijgt? Zijn er geen andere routes die hetzelfde effect bereiken en minder risico’s met zich meebrengen? En dan ben ik toch wel gevoelig voor het argument dat het slachtoffer andere, minder legitieme dingen kan gaan doen met de beelden. Ze op internet zetten met “wie kent deze dief van mijn iPhone” is voor de wet geen legitiem belang.

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht.