De politie wil de gevoelige informatie in politiesystemen, de politiemedewerkers en de operatie beter beschermen. Daarom moet met name onjuist gebruik van de systemen eerder worden opgemerkt. Na een proef gaat een landelijk systeem voor het monitoren van het gebruik van start.

Alle handelingen in de politiesystemen worden al automatisch bijgehouden. Maar om misbruik van de informatie vroegtijdig te ontdekken, analyseert de politie landelijk voortaan ook proactief patronen en afwijkingen daarvan in het gebruik van de politiesystemen. Met het invoeren van Protective Monitoring geeft de politie invulling aan de wettelijke taak om dit te doen.

Zorgvuldig
Paul Entken, verantwoordelijk voor integriteit bij de politie: “Informatie is onmisbaar voor ons werk. Met de vaak persoonlijke en gevoelige informatie in onze systemen willen en moeten we op de juiste manier omgaan. Dit doen we in de meeste gevallen ook zoals het moet. We willen zorgvuldig omgaan met informatie én met collega’s. Helaas zijn er voorbeelden waarbij politiemedewerkers de politiesystemen raadpleegden voor privédoeleinden of om informatie door te spelen aan criminelen. Met alle risico’s voor de burger, de operatie en hun eigen collega’s. Dit willen we met ‘protective monitoring’ uiteraard zo veel mogelijk voorkomen, met zo min mogelijk impact op de privacy van de collega’s. Met de jarenlange zorgvuldige voorbereiding en testen, en in afstemming met de bonden en medezeggenschap hebben we er vertrouwen in dat dit lukt.”

Proactief
Om de integriteit en vertrouwelijkheid van politie-informatie goed te waarborgen, heeft de politie de afgelopen jaren al veel gedaan. Niet alleen wordt elke handeling in onze systemen volgens de wet vastgelegd, ook besteedt de politie veel aandacht aan zorgvuldig omgaan met gevoelige gegevens. Sinds 2019 ontwikkelt de politie technische oplossingen om afwijkingen in het gebruik ook proactief te ontdekken en te voorkomen.
De werkwijze van Protective Monitoring kan uit meerdere indicatoren signalen opmerken die wijzen op (sterk) afwijkend gebruik van de informatiesystemen. Is dit het geval, dan krijgt een analist automatisch een seintje. Als er inderdaad sprake lijkt van afwijkend, risicovol of onrechtmatig gebruik, dan zal een leidinggevende de politiemedewerker vragen wat er precies aan de hand is. Er kan ook sprake zijn van onbedoeld onjuist gedrag. Dit gesprek kan de medewerker vervolgens helpen om de eigen werkwijze aan te passen, zodat de informatie beter beschermd blijft. En als er wel aanleiding voor is, volgen onderzoek en waar nodig sancties.

Traject medezeggenschap en invoering
Protective monitoring is in nauwe samenspraak met politiemensen en een vertegenwoordiging van de Centrale Ondernemingsraad (COR) ontwikkeld en uitgebreid getest in de eenheid Amsterdam. Loes Thissen, voorzitter COR: “Dat je op deze manier onderzoekt en ingrijpt als ongewild politie-informatie wegvloeit, vinden wij logisch. Het is niet uit te sluiten dat daarbij politiemensen in beeld komen wiens datagedrag afwijkt van wat ‘normaal’ is. Dat betekent niet dat er meteen iets aan de hand is, maar het moet wel onderzocht worden. Aan deze werkwijze is zo’n ruim 6 jaar gewerkt, omdat het tijd kost om zorgvuldig te zijn en bewustwording te creëren. De COR is betrokken bij de proef en de landelijke uitrol. De komende tijd zal de COR de instemmingsaanvraag bespreken en er een oordeel aan verbinden.” Na instemming van de COR starten de voorbereidingen, inclusief uitgebreide voorlichting in alle eenheden.