Minister Franc Weerwind van Rechtsbescherming laat een verkenning uitvoeren naar alternatieven voor celstraffen. Dat schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. Hij wil weten of criminelen vaker veroordeeld kunnen worden tot een taakstraf, werkstraf of het dragen van een enkelband.

De interesse in alternatieve straffen wordt met name gevoed door personeelstekorten in de penitentiaire inrichtingen en bezuinigingsdrift bij het ministerie van Justitie en Veiligheid. Maar volgens verschillende deskundigen zijn alternatieve straffen ook effectiever. Mensen zouden na een taak- of leerstraf minder vaak recidiveren dan na een celstraf. Bovendien heeft een celstraf vaak consequenties die niet in verhouding staan tot het gepleegde feit. Zo raken veroordeelden regelmatig hun baan en soms zelfs hun huis kwijt.

Taakstrafverboden
De afgelopen jaren wilde de politiek juist dat minder vaak taakstraffen opgelegd zouden worden. Zo werd het rechters verboden om alternatieve straffen te geven voor gewelds- en zedendelicten. Later werd dat verbod ook van toepassing als het slachtoffer iemand met een publieke taak was. Het is niet waarschijnlijk dat die verboden nu worden teruggedraaid. Weerwind denkt eerder aan alternatieve straffen voor wie bijvoorbeeld een geldboete niet wil betalen. Die krijgt dan een taakstraf in plaats van een celstraf. De minister wil ook laten onderzoeken of langere taakstraffen opgelegd kunnen worden voor zwaardere delicten. Momenteel is 240 uur het maximum, maar dat vindt hij voor sommige misdrijven te weinig. Verder wil Weerwind kijken of de leerstraf weer ingevoerd kan worden. Iemand maakt na een veroordeling dan meer kans op een reguliere baan. Een bijkomend voordeel is dat er dan geld verdiend wordt, waarmee het slachtoffer schadeloos gesteld kan worden.

Enkelband
Weerwind wil ook opnieuw proberen om een enkelband als hoofdstraf ingevoerd te krijgen. Een bezwaar daartegen was dat het door slachtoffers niet als rechtvaardige vergelding wordt gezien als een dader gewoon thuis kan wonen. Dat is niet terecht, vindt D66-Tweede Kamerlid Joost Sneller. Hij heeft bij wijze van proef zelf met een enkelband gelopen en dat was volgens hem geen pretje. Je wordt echt beperkt in je vrijheid. Sneller is ook een groot voorstander van taakstraffen. Volgens het Kamerlid blijkt uit studie dat mensen die veroordeeld zijn tot taakstraffen 47 procent minder vaak opnieuw in de fout gaan dan personen die hun straf in de cel hebben moeten uitzitten. Bovendien ervaren mensen een taakstraf wel degelijk als vergelding, dus dat is een vertekend beeld, aldus Sneller. De Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ), een belangrijke kabinetsadviseur, kwam vorig jaar tot vergelijkbare conclusies.