Een door Europol en Interpol gecoördineerde operatie heeft geleid tot inbeslagname van 56.400 kunstvoorwerpen en de arrestatie van 67 verdachten. Maar liefst 31 landen namen deel aan de actie, die vorig jaar plaatsvond tussen mei en november en waarvan de resultaten vandaag zijn gepresenteerd.

Het ging om de operatie Pandora V, die gericht was tegen de illegale handel in cultuurvoorwerpen, zoals archeologische vondsten, antieke meubels, munten, schilderijen, muziekinstrumenten en sculpturen. In totaal omvatte de actie 300 onderzoeken op onder andere verschillende luchthavens, havens, grensdoorlaatposten, veilinghuizen, musea en particuliere woningen. Daarbij werden 67 personen gearresteerd. De operatie maakte deel uit van het Europees multidisciplinair platform tegen criminele dreigingen (Empact) en was van belang omdat kunst steeds vaker gebruikt wordt als betaalmiddel bij illegale activiteiten als drugshandel.

Operationele hoogtepunten
Bij een van de onderzoeken, uitgevoerd door de Franse douane, werden in totaal 27.300 archeologische kunstvoorwerpen in beslag genomen. De Spaanse autoriteiten namen meer dan 7700 cultuurvoorwerpen in beslag, waaronder archeologische voorwerpen, munten, sculpturen, standbeelden, wapens, schilderijen en archieven met geluids-, film- en fotografisch materiaal met een waarde van meer dan 9 miljoen euro.
Tijdens de operationele fase rondde de Spaanse Guardia Civil ook een complex onderzoek af dat was ingesteld in het kader van Pandora III. Als gevolg hiervan werd één persoon gearresteerd en werden 94 voorwerpen teruggevonden die uit verschillende gebedshuizen waren gestolen. De verdachte, bij wie thuis 165.000 euro aan contanten werd aangetroffen, probeerde de buit online te verkopen.

Bommen en granaten
Tijdens zoekopdrachten op internet ontdekte de Zweedse politie een kunstvoorwerp dat in 2019 in Zweden was gestolen. Op diezelfde online veiling ontdekten onderzoekers acht jaar geleden een paar 17e-eeuwse kandelaars die uit een Zweedse kerk waren ontvreemd. De Italiaanse Carabinieri meldde dat meer dan 2.700 cultuurvoorwerpen in beslag werden genomen, waaronder keramiek, archeologische goederen, kunst en boeken ter waarde van 1.155.000 euro.De Griekse politie voerde 34 arrestaties uit en vond in totaal 6.757 antiquiteiten terug, waaronder keramische en marmeren voorwerpen, evenals 6.452 munten, waarvan er 5.533 in één onderzoek werden teruggevonden. In één geval werden twee personen gearresteerd omdat ze probeerden zes antieke voorwerpen van marmer en klei te verkopen voor 150.000 euro.
In totaal werden 50 metaaldetectoren in beslag genomen. Zes daarvan werden rechtstreeks op archeologische vindplaatsen in beslag genomen.
Enkele honderden granaten en andere explosieven uit de Tweede Wereldoorlog werden in beslag genomen door de Slowaakse politie. Dit is volgens Europol een zorgwekkende ontwikkeling, omdat sommige van deze oude explosieven nog steeds functioneel zijn en talloze slachtoffers kunnen maken.

Nederlandse politie
In het kader van Operatie Pandora V organiseerde de Nationale Politie van Nederland een vijfdaagse cyberpatrouilleweek gericht op online markten. Rechtshandhavingsinstanties uit vijftien landen identificeerden, met de steun van Europol, Interpol en WDO, verdachte verkopen op internet, waardoor vijftien nieuwe onderzoeken konden worden geopend.
Europol speelde als medeleider van deze actie een sleutelrol bij de uitvoering van de hele operatie door informatie-uitwisseling te vergemakkelijken en analytische en operationele ondersteuning te bieden. De WDO vergemakkelijkte ook de uitwisseling van inlichtingen tussen verschillende agentschappen via een speciale gebruikersgroep die werd opgericht op haar CENComm-communicatieplatform.

Gespecialiseerde app
Interpol verbond de deelnemende Balkanlanden en de Europese deelnemende landen, waardoor de uitwisseling van informatie via het beveiligde communicatiesysteem werd vergemakkelijkt. Een toegewijde expert ondersteunde de hele operatie door zoekopdrachten in Interpol’s Stolen Works of Art-database dubbel te controleren om gestolen en ontbrekende items te lokaliseren en te identificeren.
Vorige week kondigde Interpol de release aan van een gespecialiseerde app genaamd ID-Art, waarmee gebruikers, variërend van wetshandhavers tot het grote publiek, mobiele toegang kunnen krijgen tot de Interpol-database met gestolen kunstwerken, een inventaris kunnen maken van privékunstcollecties en kunnen rapporteren waar culturele sites mogelijk gevaar lopen. ID-Art, dat werkt met behulp van geavanceerde beeldherkenningssoftware, is gratis te downloaden en beschikbaar in de Apple App Store en in Google- of Android Play Store.

Landen die deelnamen aan operatie Pandora V zijn: Albanië, België, Bosnië en Herzegovina, Bulgarije, Kroatië, Cyprus, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Ierland, Italië, Letland, Luxemburg, Malta, Montenegro, Nederland, Noord-Macedonië, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Servië, Slowakije, Slovenië, Spanje, Tsjechië, Turkije, het Verenigd Koninkrijk, Wit-Rusland en Zweden.