Als een bedrijf verdacht wordt van fraude, vergt onderzoek daarnaar veel capaciteit van onder andere het OM en de FIOD. Als het bedrijf goed meewerkt levert dat een besparing op. En nog meer kan bespaard worden als het verdachte bedrijf zelf het onderzoek laat doen. Daar stelt Justitie dan weer het nodige tegenover.

Voor een bedrijf is het niet prettig als de overheid een fraudeonderzoek uitvoert. Er vinden invallen plaats, de boekhouding wordt in beslag genomen en medewerkers kunnen hangende het onderzoek in hechtenis worden genomen. Als de verdenking vervolgens onterecht blijkt, is de aangerichte schade nooit meer geheel te herstellen. Om dat te voorkomen en om op schaarse capaciteit te besparen wil het Openbaar Ministerie verdachte bedrijven vaker in gelegenheid stellen om zelf juristen in te huren die het vooronderzoek doen, zo heeft het FD vastgesteld. Het OM zal uiteindelijk altijd zelf straf opleggen, maar die kan lager uitvallen wanneer het beschuldigde bedrijf deze vergaande medewerking biedt. Bovendien verkleint dit de kans op reputatieschade.

Feitenonderzoek
Volgens coördinerend officier van justitie fraudeopsporing Thomas Bosch van het Functioneel Parket kan alles, zolang maar duidelijk is vastgesteld dat het door de bedrijven uitgevoerde onderzoek breed en diep genoeg is geweest. Hij vertelt niet bij hoeveel bedrijven het feitenonderzoek tot nu toe aan de bedrijven zelf is overgelaten. Wel bevestigt hij dat dit positief kan meewegen in de rechtszaal.
Binnen de advocatuur is men bezig zich voor te bereiden op dergelijke samenwerkingen met het OM, vertelt strafrechtadvocaat Marike Bakker van NautaDutilh aan het FD. Er zou al ervaring zijn opgedaan in de Verenigde Staten, waar deze constructie al langer bestaat. Momenteel wordt besproken wat de reikwijdte moet worden van door eigen juristen uitgevoerd onderzoek, hoe bedrijfsgegevens moeten worden doorzocht en welke personen bevraagd moeten worden. In de ideale situatie levert het bedrijf een kant-en-klaar rapport op, dat het OM alleen nog hoeft te valideren.

Nadelen
Bedrijven en hun advocaten zullen het ongetwijfeld een positieve ontwikkeling vinden. Maar er kleven ook nadelen aan. Justitie is bedoeld om de belangen van de samenleving te behartigen, terwijl advocaten werken voor degene die het honorarium betaalt. Hoe rijker het bedrijf, des te beter de advocaat en hoe lager de straf, zou het gevolg kunnen zijn. Critici twijfelen daarom sterk aan de onafhankelijkheid van dergelijk onderzoek en vinden het kwalijk dat het OM de slager zijn eigen vlees laat keuren. Justitie wil er dan ook geleidelijk ervaring mee opdoen. Over wat het aan strafvermindering kan opleveren, is nog niets bekend. In de VS bestaan hier richtlijnen voor. Nederlandse advocaten zouden graag hebben dat Nederland die ook krijgt. Het OM onderzoekt in hoeverre dat mogelijk is.