Het kabinet presenteert een nieuwe internationale cyberstrategie voor 2023-2028 om digitale dreigingen tegen te gaan. Die is nodig vanwege de toenemende digitalisering en nieuwe technologieën zoals kunstmatige intelligentie (AI) en quantum.

De verdere digitalisering brengt volgens het kabinet aanzienlijke risico’s met zich mee. De nationale veiligheid, het verdienvermogen en de veilige online omgeving van burgers worden nu al op dagelijkse basis bedreigd door landen en criminelen. Deze dreiging vertaalt zich via cyberoperaties – om te spioneren, te saboteren en desinformatie te verspreiden. Het kabinet ziet dat de geopolitieke dynamiek in de fysieke wereld zich ook nadrukkelijk afspeelt in de digitale omgeving. Deze dynamiek wordt versterkt door de beschikbaarheid en inzet van nieuwe en goedkopere cybermiddelen die door landen worden ingezet voor cyberoperaties gericht op spionage, sabotage of desinformatie, maar ook om de eigen bevolking (advocaten, politici, mensenrechtenverdedigers en journalisten) online te volgen en onder druk te zetten.

Afspraken voor het cyberdomein
Om duidelijke afspraken te maken over gedragsregels, het beheer van het cyberdomein en de ontwikkeling van standaarden voor nieuwe technologieën, is het belangrijk dat alle belanghebbende partijen een plek aan tafel hebben. Naast overheden gaat het daarbij bijvoorbeeld om eigenaren van de infrastructuur (bedrijven), maatschappelijke organisaties en de technische gemeenschap. Verschillende landen proberen de rol van deze belanghebbende partijen bij discussies over de inrichting en gebruik van het digitale domein te verkleinen. Dat kan ingrijpende gevolgen hebben voor de manier waarop het digitale domein is georganiseerd, en daarmee voor de welvaart en veiligheid.

Voorwaarde
Om deze uitdagingen aan te gaan, is een sterke Europese Unie (EU) een voorwaarde. In Europees verband zijn al belangrijke stappen gezet op het gebied van wet- en regelgeving om burgers en bedrijven beter te beschermen tegen cyberdreigingen. Daarnaast is het van belang dat EU-lidstaten naar buiten toe meer gezamenlijk en effectiever optreden. Omdat alle landen met cyberdreigingen te maken hebben is het daarnaast van belang dat Nederland de betrekkingen versterkt met landen die nog niet tot de traditionele partners worden gerekend. Het tegengaan van cyberdreigingen begint met het op orde brengen van de digitale veiligheid van de eigen bedrijven en organisaties. De inzet daarop staat in de Nederlandse Cybersecuritystrategie die in oktober 2022 verscheen.

Doelen van de Internationale Cyberstrategie
Cyber maakt het mogelijk om met relatief weinig mensen of middelen veel schade aan te richten. Denk aan het stelen van geld of informatie, of het platleggen van bedrijven of overheidsorganisaties. Maar ook democratische instellingen, persvrijheid en mensenrechten kunnen door cyberoperaties onder druk komen te staan. Om al deze digitale dreigingen tegen te gaan en met een zo groot mogelijke groep landen af te spreken hoe we ons behoren te gedragen in het digitale domein, heeft Nederland voor de periode 2023-2028 drie doelen gesteld: Het tegengaan van cyberdreigingen van staten en criminelen, het versterken van democratische en mensenrechtelijke principes online en het behoud van een wereldwijd verbonden, open, vrij en veilig internet.

Wat gaat Nederland doen?
Op de National Cyber Power Index uit september 2022 staat Nederland op de zesde plaats. Om die plaats te behouden, moet Nederland weerbaar blijven in de digitale wereld. Daarvoor is het belangrijk dat met een zo groot mogelijke groep landen wordt gewerkt, die net zoals Nederland vinden dat iedereen zich vrij en veilig in het digitale domein moet kunnen bewegen. Om de doelen van de Internationale Cyberstrategie te bereiken, gaat Nederland de instrumenten waarover het beschikt proactiever, meer geïntegreerd en strategischer inzetten, waar mogelijk met EU-partners en NAVO-bondgenoten. Denk daarbij aan diplomatie, inlichtingen, sancties maar ook economische middelen en ontwikkelingssamenwerking.
Om democratische en mensenrechtelijke principes online te versterken werkt Nederland samen met andere landen, onderzoekers, bedrijven en maatschappelijke organisaties uit hoe internationaal erkende principes in de digitale ruimte moeten worden toegepast om de wereldwijde cyberveiligheid te vergroten.

Cruciaal uitgangspunt
Individuele veiligheid is een kerncomponent van cyberbeveiliging. En een open, vrij en veilig internet is een cruciaal uitgangspunt bij het bevorderen van online mensenrechten. Nederland stimuleert daarnaast landen en bedrijven om (onbedoelde) schendingen van online mensenrechten tegen te gaan.
Om een wereldwijd open, vrij en veilig internet te behouden zal Nederland de publieke kern – oftewel de technische laag – van het internet beschermen, onder andere om fragmentatie tegen te gaan. Daarbij zal Nederland de betrokkenheid van opkomende landen bij vraagstukken over het beheer van het internet bevorderen en expertise delen om de cybercapaciteiten van deze landen verder te versterken zodat ook zij de vruchten van een veilige digitale omgeving kunnen plukken.

Samenwerking
De Internationale Cyberstrategie is opgesteld in samenwerking tussen de ministeries van Buitenlandse Zaken, Justitie en Veiligheid, Economische Zaken en Klimaat, Defensie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en tussen verschillende overheidsorganisaties (AIVD, MIVD, NCSC, NCTV, OM en de Politie).