De politiebonden eisen dat de minister, de politietop, burgemeesters en het OM voor 1 januari 2020 noodzakelijke keuzes maken over hoe de politie wordt ingezet. Een woordvoerder zegt namens de politiebonden: “Het credo ‘niet alles kan’ geldt ook voor de politie. Zoals het nu gaat, raken politiemensen en hun organisatie in moordend tempo volledig uitgeput.”

Ook burgers worden volgens de politiebonden de dupe van onderbezetting bij de politie. Aangiftes blijven liggen en bij veel zaken is doorpakken niet mogelijk. Veel meldingen worden in de wacht gezet of krijgen geen navolging. Daar komt nog eens bij dat de politie geen menskracht heeft om de georganiseerde misdaad een halt toe te roepen.

Desastreuze gevolgen
Jarenlang gaven politiemensen samen met de bonden verontrustende signalen af aan de politiek. Er is herhaaldelijk aangegeven dat de politie afstevent op enorme tekorten met desastreuze gevolgen. Volgens de bonden is het echter aan dovemansoren gericht. Veel politiemedewerkers hebben er weinig vertrouwen meer in dat de politiek actie onderneemt. Wel is de behoefte groot om te laten zien dat het water hen aan de lippen staat. De enquête werkdruk (2019) werd 3.700 keer ingevuld. Behalve schrijnende verhalen droegen de respondenten in deze enquête ook suggesties aan om de forse werkdruk in te dammen.

Noodmaatregelen
Met de eisen van de politiecollega’s richten de bonden zich direct tot de partijen die volgens hen de verantwoordelijkheid dragen om keuzes te maken. “Van politiemensen kan niet worden gevraagd dat zij ‘nee’ verkopen aan de burger. De politiebonden willen korte en lange termijnoplossingen zien,’ zegt een woordvoerder namens de bonden. De korte termijn-oplossingen moeten gezien de alarmerende situatie voor 1 januari 2020 duidelijk zijn. De bonden doen hiervoor een aantal suggesties. Zo wil men dat meldingen over verwarde personen volledig (24/7) door de GGZ worden opgepakt met inzet van een psycholance. Ook stelt men voor om de rechtbanken een dag per week te sluiten in verband met de personeelstekorten bij de parketpolitie en politiemedewerkers die het transport van verdachten verzorgen. En men wil dat het innen van geldboetes onder de 250 euro tijdelijk wordt uitgesteld.

Minder evenementen
Van de burgemeesters willen de bonden dat er met ingang van volgend jaar 30 procent minder evenementen worden toegestaan waarvoor politie-inzet nodig is. Organisatoren moeten wat de bonden betreft zoveel mogelijk zelf beveiliging regelen. Burgemeesters zouden geen vergunning moeten afgeven als de veiligheidsrisico’s te groot zijn.
Richting de politietop vragen de bonden om de interne verantwoording te halveren, minder eisen te stellen aan registratie van werkzaamheden en deze te beperken tot de zaken die cruciaal zijn voor het opsporings- en strafvorderingsproces. Ze willen ook dat zoveel mogelijk administratieve taken uit handen van blauwe collega’s worden genomen en dat voor dat doel extra administratief personeel wordt aangetrokken. Dat kan handelingen verrichten zoals inbeslagnames en het uitwerken van getuigenverklaringen. Administratief werk dat eigenlijk bij andere partijen hoort (zoals het OM) zou daar neergelegd moeten worden. Verder stellen de bonden voor om operationeel experts in basisteams te laten meedraaien in de noodhulp en onregelmatige diensten, zeker op drukke momenten.

Alarmerende situatie
Richting de OM-top willen de bonden nieuwe afspraken over het aantal zaken dat door de politie bij het Openbaar Ministerie moet worden aangeleverd. Dat zou 30 procent minder moeten zijn ten opzichte van de afgesproken aantallen voor 2020 en 2021.
Zoals het nu gaat is er sprake van een onverantwoorde, ongezonde situatie voor politiemensen, stellen de bonden. De politie loopt op haar tandvlees. Een woordvoerder namens de bonden: “We zien het overal om ons heen. Collega’s vallen om, draaien te veel en te lange diensten, zien dat hun gezinsleven onder druk staat en worden kwetsbaar door beperkte opschalingsmogelijkheden. Wijkagenten en vele andere collega’s uit de basisteams worden noodgedwongen in de noodhulp ingezet en of voor extra beveiligingstaken. Dit gaat ten koste van hun reguliere werk. De politiek klopt zichzelf op de borst omdat agenten in de wijk aanwezig zijn. Maar in de praktijk is hier weinig van te zien.”

Krapte neemt toe
Ook binnen de ondersteuning en opsporing staan collega’s door onderbezetting flink onder druk. “Duizenden zaken zijn al stopgezet of liggen op de plank en steeds vaker kunnen aangiftes van burgers niet worden opgenomen. Eenvoudigweg omdat het werkaanbod van de politie en het aantal beschikbare politiemensen totaal niet meer in evenwicht is. Het ziekteverzuim lijkt eerder op te lopen dan af te nemen, het aantal politiemensen dat uit onvrede de organisatie verlaat stijgt en de komende jaren gaan 14.000 tot 17.000 collega’s met pensioen.”
De bonden vinden het pijnlijk dat de politiek er niet zelfstandig in is geslaagd om het tij te keren. “Collega’s willen er voor burgers zijn, zaken oplossen die burgers direct raken. Investeren in een nieuwe lichting politiemensen is een vereiste, die zijn er alleen niet van de ene op de andere dag. Ook op de lange termijn moet de politiek haar prioriteitenlijst voor de politie dus bijstellen. Veel politiemensen zien het schrappen van taken als een noodzakelijk kwaad. Zij vrezen dat de politie haar geloofwaardigheid in de samenleving verliest als zij bepaalde zaken geen prioriteit meer geeft.”

Oneigenlijke taken
Politiemensen geven aan dat nog meer tornen aan de primaire politietaken geen goed idee is. Dat voedt juist de criminaliteit. De politie moet zichtbaar en aanspreekbaar zijn. De inzet daarentegen bij niet primaire taken, zoals de beveiliging van evenementen en opvang van verwarde personen, moet drastisch worden verminderd. Te veel oneigenlijke taken drukken zwaar op de inzet van politiemedewerkers. Ook leidinggevenden verkeren in een spagaat. Zij zien zich gedwongen om (te) veel te vragen van hun mensen, terwijl zij willen voorkomen dat collega’s ziek worden of zelfs langdurig uitvallen. Het wringt aan alle kanten.
“Politiemensen laten zich niet langer onder druk zetten met hun loyaliteit naar de burger. Dat dit de politie jarenlang overeind heeft gehouden, is al vele malen aangetoond. Maar het besef is er niet bij politici en bestuur. Of – nog erger – het wordt opzettelijk genegeerd. Harde politieke keuzes kunnen niet langer uitblijven.”