Lange tijd leek de e-bike alleen populair bij oudere echtparen. Een imago-offensief heeft er nu toe geleid dat ook jongeren de fiets met elektrisch hulpmotortje zijn gaan waarderen. Het wordt zelfs een statussymbool. De keerzijde van de medaille is dat het aantal diefstallen daardoor ook zienderogen toeneemt.

Door de toenemende populariteit van e-bikes onder jongeren stijgt ook het risico voor geweld bij diefstal. Daarvoor waarschuwt Bureau Beke in het fenomeenonderzoek ‘Fietsdiefstal in Nederland (2020)’. Dat geweld komt mede voort uit de toenemende contacten tussen jongeren en de keiharde drugscriminaliteit. Geweld werkt in die kringen statusverhogend. Het zorgt er ook voor dat diefstal van e-bikes geen al te hoge prioriteit krijgt bij politie en justitie. Daarom is het samenwerkingsverband S.A.F.E. opgericht. Sinds 2018 houdt dit zich bezig met het moeilijker maken van de diefstal van e-bikes en gewone fietsen. Onder andere door track & trace te promoten.

Fors meer diefstallen
“S.A.F.E. wil justitie en politie werk uit handen nemen door met preventie en private revindicatie van connected e-bikes diefstal te lijf te gaan”, zegt Guus Wesselink. “We zetten zelfs lokfietsen in om professionele dieven op heterdaad te betrappen. En dat is nodig, want met de enorme vraag naar e-bikes neemt ook het aantal diefstallen fors toe. Ze verdwijnen met busjes vol over de grens. Dat weten we, omdat steeds meer e-bikes met track & trace worden uitgerust. Zowel de fietsenbranche als de consument stellen deze vorm van beveiliging bijzonder op prijs. Het is ook een effectieve methode. Meer dan 80 procent van de e-bikes met T&T komt al of niet met behulp van de politie terug bij de eigenaar.”

Geweld
In januari dit jaar kreeg de politie 1092 aangiftes binnen van gestolen e-bikes. Door de coronacrisis daalde het aantal in de maanden daarna, maar nadat de maatregelen versoepeld waren werden er ook weer meer e-bikes gestolen. In mei waren het er 1136, in juni 1405, in juli 1593, in augustus 1850 en in september 1915. Gewone fietsen werden ook vaker gestolen, maar het aandeel e-bikes steeg in die periode van 27 naar 41 procent. Ook het geweld neemt toe. Het eerste half jaar ging het om gemiddeld vijf gevallen per maand, maar in augustus en september werd twaalf, respectievelijk elf keer geweld gebruikt bij het stelen van een e-bike. Het is niet zo dat mensen altijd van hun fiets worden getrokken, maar er wordt wel geweld toegepast om de e-bike in handen te krijgen.

Steun voor de politie
De privaat-publieke stichting S.A.F.E., waarin alle organisaties die bij de fiets betrokken zijn samenwerken, denkt dat in 2025 alle e-bikes zullen zijn uitgerust met track&trace. Zowel de fietsindustrie, de fabrikanten van ART-gecertificeerde sloten als de fietsverzekeraars, de fietshandel en de eigenaren van de e-bikes zijn druk bezig in deze ontwikkeling. Zowel nationaal als internationaal.
Ook beveiligings-, onderzoeks- en revindicatiebureaus houden zich steeds vaker bezig met het traceren en terugbrengen van gestolen fiets- en e-bikes. “Dat is een enorme steun in de rug voor de politie”, vervolgt Wesselink. “Die hoeft dat dan niet zelf te doen nadat een aangifte van diefstal in binnengekomen. Zij hoeven slechts assistentie te verlenen als bedrijfspanden of woningen binnengetreden moeten worden en verdachten moeten worden aangehouden.”

Particuliere beveiligingsfirma’s
Track & trace heeft volgens Wesselink nog een voordeel. “Veel ouderen rijden lange tochten op e-bikes. Soms voelen ze zich ineens onwel, krijgen mechanische pech, of raken de kluts kwijt en weten niet meer waar ze zijn. Track&trace heeft in dergelijke situaties al een aantal keren voor een goede afloop gezorgd. Die assistentie komt van particuliere beveiligingsfirma’s waar het meldkamerabonnement van de track & trace loopt. Die schakelen op hun beurt adequate hulpdiensten in, zoals gezondheidszorg en/of familie of in geval van mechanische pech de verzekeraar of anderen.
De autoriteit persoonsgegevens (AP) wijst wel op mogelijke privacy facetten. De producenten en verkopers van T&T zullen de consument in dit thema de weg kunnen wijzen.”

Meer dan twintig deelnemers in S.A.F.E.
Afgelopen maand bespraken de ruim twintig deelnemende organisaties in S.A.F.E. via Zoom de voortgang van de aanpak van diefstal. Het gaat om de meeste fietsverzekeraars, de ANWB en de Fietsersbond, de fietsindustrie, grote e-bike aanbieders zoals Stella, deelfietsaanbieders en stallingenbeheerders zoals NS en Pro-Rail (OV-fiets/stationsstallingen), AXA als grote speler op het terrein van fietssloten, gemeenten zoals Utrecht en Barneveld, de politiedienst die zich bezig houdt met de inzet van lokfietsen, het Centrum voor Criminaliteitsbeheersing en Veiligheid (CCV), de ministeries van Justitie &Veiligheid en I&W, CROW-Fietsberaad, een particuliere beveiligings- en revindicatiefirma en beheerders van registraties van gestolen fietsen zoals RDW. Ook het Openbaar Ministerie is aangesloten, evenals enkele uitvoerende diensten van de politie.

Informatie delen
Wat nog gemist wordt is de deelname van de nationale politie voor strategische onderwerpen en ontwikkelingen voor de toekomst. S.A.F.E. heeft hen onlangs opnieuw gevraagd om deel te nemen. Zeker nu de politie op de drempel staat van omvangrijke keuzes en vernieuwingen in hun functioneren is het van belang informatie te delen met de andere partners in S.A.F.E.Tijdens de bijeenkomst is gesproken over de toenemende diefstalcijfers en over projecten die in S.A.F.E.-verband zijn opgepakt, zoals de betere samenwerking tussen de verschillende registers bij de overheid waarin gestolen fietsen zijn opgeslagen en snellere registratie van de gestolen e-bikes. Binnen een uur is het target. Ook de unieke framenummering is een onderwerp dat weer op de rol staat. Eens had Nederland die, maar helaas is dat systeem verwaterd in de loop van de jaren. Nieuwe afspraken op dat onderdeel zijn van belang.

Aanbevelingen
“Door de enthousiaste deelname van alle genoemde organisaties kan de preventie van diefstal goed vorm worden gegeven”, besluit Wesselink.” Ook door ‘secured by design’, het moeilijk steelbaar maken door uitgekiende sloten, frames en elektronica in e-bikes.
Betere beveiliging van fietsstallingen ligt ook op tafel. NS, samen met ProRail en andere aanbieders buigen zich daar momenteel het hoofd over, evenals gemeenten. Erg belangrijk in deze samenwerking is ook de fietser zelf. Het goed en altijd op slot zetten met twee sloten is van groot belang. Oók in de schuur thuis. En heeft men een dure e-bike of speed-pedelec, dan is het verstandig om die ook stevig vast te maken aan een ring in de muur of in de grond. Ook in de schuur en in de voortuin of achtertuin. Dieven lopen met slijptolletjes rond en de dure mooie fiets is in een paar seconden verdwenen. Belangrijk is ook om bij diefstal altijd aangifte te doen. Dat vergemakkelijkt de teruggave als de fiets bij een handelaar wordt aangetroffen. En registreer je e-bike met alle nummers en bijzonderheden in de app van StopHeling van de overheid. Op die manier is het framenummer altijd bij de hand als een keer aangifte gedaan moet worden.”

S.A.F.E. zal samen met de nationale politie de vinger aan de pols houden met betrekking tot bovengenoemde ontwikkelingen en periodiek een inventarisatie vervaardigen van de belangrijkste tendensen. Zo wordt begin 2021 een uitgebreide diefstalstatistiek samengesteld.