Criminelen deinzen er niet voor terug om voor het witwassen van hun geld forse grenzen te overschrijden. Dit concludeert de Nederlandse KYC-expert Fourthline op basis van data van miljoenen checks die zij uitvoeren.

In bijna de helft (47%) van de gedetecteerde financiële fraudepogingen in Europa gaat het om zogenoemde ‘social engineering’. Hierbij worden veelal ouderen en jongeren door criminelen misbruikt om bijvoorbeeld bankrekeningen te openen voor criminele doeleinden. Met een toename van maar liefst 19 procent kan men spreken over een gevaarlijke tendens.

Sociaal-economische achterstand
Social engineering is een verzamelnaam voor wat criminelen doen om misbruik te maken van het vertrouwen van een persoon. Hiermee verkrijgen zij vertrouwelijke informatie die een volgend misdrijf mogelijk maakt. Een individu opent op legitieme wijze een rekening maar overhandigt de inloggegevens vervolgens aan een crimineel. Dit kan onder druk gebeuren, maar ook zonder dat diegene zich hiervan bewust is. Met name ouderen en jongeren met een sociaal-economische achterstand zijn het doelwit van criminelen om zo toch te beschikken over legale bankrekeningen. Bij het daadwerkelijk plegen van fraude via zo’n account, spreekt men van money muling, geldezels.

Account takeover fraud
Contact wordt vaak via sociale media gelegd, maar het is ook niet ongebruikelijk dat er telefonisch of real-life contact wordt opgenomen. Fourthline ziet dit geregeld gebeuren bij ouderen, omdat deze groep minder kennis heeft van technologie en daardoor vaker hulp van buitenaf inschakelt. De kans is groot dat zij geen weet hebben van het feit dat er een bankrekening wordt aangemaakt door middel van een simpele selfie. Ook gebeurt account takeover fraud over het algemeen meer bij ouderen, die onwetend hun informatie weggeven. In het geval van account takeover fraud is een bankrekening al aangemaakt en gebeurt de overname van het account na de onboarding. Daarnaast zijn jongeren met een sociaal-economische achterstand ook een doelwit voor criminelen. Deze groep jongeren wordt geld aangeboden of andere mooie beloftes gedaan in ruil voor een (nieuwe) bankrekening.

Een verraderlijke selfie
Fourthline helpt haar klanten, waaronder N26, flatexDEGIRO en bol.com, met het opsporen van fraudepogingen bij onder andere het openen van een bankrekening, beleggingsrekening of andere financiële producten. De aanvrager maakt een bewegend filmpje van zichzelf ter verificatie. Assisted selfie-fraude houdt in dat een crimineel assisteert bij het maken van een selfie van de persoon die de rekening aanvraagt. De geavanceerde software van Fourthline markeert dit direct als niet toegestaan en wordt per specifiek geval door een analist gecontroleerd. Er wordt een trend gesignaleerd in de software bij deze fraudepogingen wanneer de geolocatie of het uiterlijk van de assisted selfie (bijvoorbeeld kleding of tatoeages) al vaker is opgemerkt. Het percentage assisted selfies, video’s en foto’s is in Q1 2021 met ruim 19 procent gestegen vergeleken met een jaar eerder.

Creatieve criminelen
Al eerder maakte Fourthline cijfers bekend over nieuwe vormen van online criminaliteit, namelijk het gebruik van siliconen maskers en deepfakes om een bankrekening te openen. Krik Gunning, CEO van Fourthline, vertelt hierover: “Je ziet dat criminelen steeds inventiever worden om toegang te krijgen tot het financiële eco-systeem. Voor een maatschappij is het belangrijk dat criminaliteit niet loont. Het is zorgwekkend dat onwetende individuen nu het doelwit worden van criminelen om zo hun criminele geld wit te wassen. Hier moeten we samen met financiële instellingen nog scherper op zijn om kwetsbare groepen en dus potentiële slachtoffers te beschermen.”