Het kabinet wil strenger optreden tegen asielzoekers die overlast veroorzaken of crimineel gedrag vertonen. Toch blijft dit lastig door Europese regelgeving. Minister Marjolein Faber (PVV) erkent dat het weigeren of uitzetten van deze groep moeilijk blijft en kan geen garantie geven dat ze geen verblijfsvergunning krijgen, aldus De Telegraaf.

Aan het begin van 2025 stonden 1180 asielzoekers op de ‘Top-X-lijst’, een overzicht van de meest overlastgevende en criminele asielzoekers. Dit is een forse stijging ten opzichte van de 576 personen in 2023. De lijst wordt samengesteld door het COA en de politie en moet inzicht geven in wie problemen veroorzaakt in en rond asielzoekerscentra.

Toename van incidenten en criminaliteit
Zes op de tien personen staan op de lijst vanwege herhaalde incidenten in azc’s, zoals regelmatige overtredingen, bedreiging of fysiek geweld. De politie heeft daarnaast 34% van de lijst aangevuld met verdachten van misdrijven, waarvan de helft wordt gezien als veelpleger of verdachte van ernstige delicten. Opvallend is dat 41% van de overlastgevers minderjarig is, vooral alleenstaande jongeren zonder familie.

Europese regelgeving bemoeilijkt uitzetting
Asielaanvragen lopen gewoon door, zelfs als iemand op de lijst staat. Alleen bij een strafrechtelijke veroordeling voor een ‘bijzonder ernstig misdrijf’ kan een asielverzoek worden geweigerd. Hierdoor werden in 2023 slechts 30 asielaanvragen ingetrokken op basis van openbare orde.
Er zijn verschillende maatregelen om overlastgevers aan te pakken, zoals cameratoezicht, meldplicht, boetes en gebiedsverboden. Ook kunnen zij worden overgeplaatst of tijdelijk versoberde opvang krijgen zonder leefgeld. Toch blijven ze vaak langer in azc’s, wat de kans op problemen vergroot.
Een Kamermeerderheid wil dat overlastgevers op de lijst geen verblijfsvergunning krijgen, maar minister Faber ziet daar geen mogelijkheden voor. Kamerlid Joost Eerdmans (JA21) pleit voor snellere procedures en uitzetting: “Deze groep veroorzaakt extra onveiligheid en hoort hier niet thuis.”