De afdeling Interceptie & Sensing van de Nationale Politie kampt al jaren met grote technische en personele problemen als gevolg van een slecht functionerend tapsysteem van de Israëlische fabrikant Elbit. Een wel goed functionerend systeem van Fox-IT moest om politieke redenen worden afgedankt.

De ‘tapkamer’ van de politie functioneert volgens ingewijden zo slecht dat opsporingsonderzoeken gevaar lopen. Ook gebeurt het regelmatig dat bewakingscamera’s uitvallen, waardoor de omgeving van te beveiligen personen tijdelijk niet geobserveerd kan worden. En dan is er nog een systeem voor kentekenherkenning dat het regelmatig laat afweten. Ook toen een auto vol wapens op weg was van Nederland naar de woning van de Belgische minister van Justitie. De problemen met de technologie zijn zodanig dat medewerkers van de politie het meer dan beu zijn en nu naar de media zijn gestapt om openheid van zaken te geven. Als er nu niets gebeurt, lopen bepaalde mensen gevaar, zo zeggen zij.

Nooit goed gewerkt
Het systeem van Elbit werd in 2019 voor miljoenen euro’s aangekocht en heeft eigenlijk nooit goed gewerkt. Al die tijd moest de politie regelmatig terugvallen op het 10 jaar oude, eveneens Israëlische systeem, dat niet geschikt is voor het tappen van moderne communicatiemiddelen en dat met moeite aan de praat is te houden. Intussen zijn medewerkers van Elbit al drie jaar bezig om de nieuwe techniek aan de praat te krijgen, waarbij zij zelfs ondersteuning krijgen van ingehuurde technici. België had het systeem ook aangeschaft, maar heeft er inmiddels afscheid van genomen. Volgens de folder kan het gespreksgegevens koppelen aan locatiegegevens, internetverkeer en andere bronnen, waarna het de gegevens integraal analyseert. Dat doet het ook wel, maar het valt zeer regelmatig voor langere tijd uit en dat is onacceptabel gezien het toepassingsgebied.

Componenten uit Afrika
Zolang het systeem van Elbit niet goed werkt, blijft de politie het tien jaar oude systeem van Cognyte gebruiken. Dat begint echter uit elkaar te vallen van ouderdom. Als componenten defect raken, moeten zij soms vervangen worden door exemplaren die alleen in sommige Afrikaanse landen nog te verkrijgen zijn.
Tot voor kort kon de politie nog terugvallen op het goed functionerend Replay-systeem uit 2010, dat ontwikkeld was door Fox-IT. Dat was toen al geschikt voor analyse van dataverkeer. Men was destijds alleen de invoering ervan ‘vergeten’ te melden aan de Tweede Kamer. Het parlement was wijs gemaakt dat Nederland niet in staat is om zelf een tapsysteem te ontwikkelen en dat daarom Israëlische fabrikanten nodig waren. In de Kamer was daar bezwaar tegen, omdat het zomaar zou kunnen dat de Israëlische inlichtingendienst kon meeluisteren. Recent zei minister Yesilgoz van Justitie en Veiligheid nog tegen de Kamer dat dit niet mogelijk is omdat het beheer en onderhoud van het tapsysteem door de politie zelf wordt uitgevoerd. Dat blijkt dus niet zo te zijn. Bovendien was er destijds ook een Nederlandse fabrikant die inschreef op de aanbesteding. Die werd echter uitgesloten. Een besluit dat de fabrikant in een rechtszaak achter gesloten deuren tevergeefs aanvocht tegen de Nederlandse Staat. Kort daarna werd om dezelfde politieke redenen ook het Nederlandse Relay-systeem afgedankt. Over drie maanden stopt Cognyte ook met het in de lucht houden van het oude tapsysteem, omdat dit volgens de fabrikant gewoon niet langer mogelijk is.

Reacties van Justitie en politie
Het ministerie van Justitie en Veiligheid erkent dat er problemen zijn met het tapsysteem van de politie, maar zegt dat de politie druk bezig is met de invoering van het nieuwe systeem van Elbit en dat er binnenkort praktijktesten uitgevoerd gaan worden. Zolang alles nog niet goed werkt, zal gebruik gemaakt blijven worden van het oude systeem. De Nationale Politie zegt de klachten van medewerkers serieus te nemen en wil verder niet ingaan op de zaak.