Geef de particuliere wereld meer mogelijkheden voor fraudebestrijding. Die oproep deed CDA-er Chris van Dam bij de opening van de Week van de Fraudeonderzoeker, die 31 mei van start ging. Ook pleit hij voor een nationaal coördinator fraudebestrijding, zodat de private sector zich beter tegen fraude kan beschermen.

Chris van Dam deed de openingssessie samen met Adriaan van Dorp en Jeroen Poelert. Hij zei dat er inmiddels genoeg is gesproken over publiek-private samenwerking en dat het nu tijd is geworden voor daden, zodat bedrijven meer mogelijkheden krijgen om te voorkomen dat ze slachtoffer worden van fraude. Van Dam noemde de verplichting die banken hebben om witwassen tegen te gaan. “De overheid doet nauwelijks iets met de signalen die hieruit voortkomen. Dat motiveert de private wereld niet om hier een opbrengst in te zien. De overheid wil van alles, eist van partijen dat ze aangifte doen van ongebruikelijke transacties, maar de particuliere wereld zelf heeft maar heel beperkte mogelijkheden om zich tegen fraude te beschermen. Een notaris of makelaar kan hoogstens via Google uitzoeken of een klant te vertrouwen is.”

Cross-sectorale informatie-uitwisseling
In het Verenigd Koninkrijk gaat het volgens Van Dam beter. Daar is het CIFAS waarbinnen bedrijven cross-sectoraal informatie over fraudeurs mogen delen. Doordat de bedrijven gezamenlijk aan het vullen van de inmiddels grote database werken, draagt dat meteen bij aan de coöperatieve gedachte dat iedereen elkaar helpt om bescherming tegen fraudeurs te bieden. Van Dam beseft dat zo’n systeem streng gereglementeerd moet worden om te voorkomen dat mensen onevenredig zwaar worden gestraft, maar dat heeft volgens hem altijd nog de voorkeur boven het ontbreken van publiek-private samenwerking, zoals in Nederland.

Privacy versus fraudebestrijding
Van Dam zette zich als Kamerlid in voor burger-opsporing, wat hij zelf liever burger-onderzoek noemt. Ook dat vereist strenge regulering om te voorkomen dat mensen zelf op zoek gaan naar verdachten om die ook zelf te straffen, zoals recent gebeurde met vermeende pedofielen. SP-Kamerlid Sharon Gersthuizen kwam een tijd terug al met een initiatief wetsvoorstel voor een fraude-autoriteit, maar dat werd weggestemd. Om de bezwaren van tegenstanders weg te nemen ziet Van Dam wel iets in een nationaal coördinator fraudebestrijding, zoals er ook een nationaal coördinator terrorismebestrijding is. Die kan onder andere zorgen voor een goed evenwicht tussen het belang van de privacy en het belang van fraudebestrijding. De CDA-er erkent het belang van privacy, maar vindt dat Nederland hierin te ver is doorgeschoten.
De Week van de Fraudeonderzoeker is onder andere bedoeld om onderzoekers het besef te geven dat ze een vak uitoefenen met een enorme morele component. Die houdt in dat je op een fatsoenlijke, rechtstatelijke, eerlijke manier onderzoek doet. “Het is belangrijk dat fraudeonderzoekers uitstralen dat ze hun werk netjes en zorgvuldig doen, want zonder dat besef zal er nooit werkelijk sprake kunnen zijn van publiek-private samenwerking op dit terrein.”