De Tweede Kamer heeft een initiatiefwet aangenomen om misdrijven met een discriminerend of haatdragend oogmerk zwaarder te bestraffen. De wet, ingediend door Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) en Mirjam Bikker (ChristenUnie), verhoogt de strafmaat voor hate crimes met maximaal een derde. Het doel is een krachtig signaal af te geven tegen racisme, antisemitisme en andere vormen van discriminatie.

Volgens de indieners is de wet een noodzakelijke stap om haatmotieven expliciet te veroordelen. “Iedereen moet zichzelf kunnen zijn”, stelt Timmermans. Minister Van Weel (Justitie) ondersteunt de wet, die volgens hem past in het kabinetsbeleid om discriminatie daadkrachtig te bestrijden. Kamerleden zoals Ceder (ChristenUnie) benadrukken dat de wet het gevoel van rechtszekerheid versterkt.
De wet biedt ruimte om discriminatie ook breder te definiëren, zoals bij associatie of perceptie. Dit roept vragen op bij critici zoals Van Dijk (PVV) en Helder (BBB), die waarschuwen voor een mogelijke drempelverlaging. Bikker nuanceert: “De wet introduceert geen nieuwe strafbare feiten, maar verhoogt de straf voor bestaande misdrijven met discriminerende intenties.”

Risico’s en praktische uitdagingen
Critici uiten zorgen over de handhaving en mogelijke gevolgen voor de vrijheid van meningsuiting. De wet richt zich op hate crimes, niet op hatespeech, maar blijkens recente incidenten wordt de grens als diffuus ervaren. Advocaat Sidney Smeets verzamelde al jurisprudentie over belediging als hate crime, wat volgens sommigen de vrijheid van uiting onder druk zet.
Daarnaast kampt het rechtssysteem met overbelasting. Het OM kiest steeds vaker voor boetes in plaats van rechtszaken bij misdrijven tot zes jaar cel. Dit voedt zorgen over willekeur en de vraag of hate crimes straks strenger worden aangepakt dan ernstige geweldsdelicten.
De Kamer heeft aangedrongen op een grondige evaluatie na vijf jaar. Minister Van Weel beloofde om jaarlijks de voortgang te rapporteren via discriminatiecijfers. Hoewel de wet een belangrijk signaal afgeeft, blijft de effectiviteit afhankelijk van goede uitvoering en voldoende middelen, zoals discriminatierechercheurs.