Het aantal incidenten in de trein tussen Zwolle en Emmen is in het eerste kwartaal van dit jaar acht keer zo hoog als in dezelfde periode vorig jaar. Steeds meer passagiers rijden zwart en weigeren een legitimatiebewijs te tonen, zo meldt de regionale omroep Oost op basis van provinciale cijfers.

Wim Eilert van spoorwegvakbond VVMC noemt de cijfers “schokkend”. Hij benadrukt dat het momenteel meer geluk dan wijsheid is dat er nog geen dodelijke slachtoffers zijn gevallen. De mate van agressie in de trein is volgens hem ook ernstig toegenomen.
De trein van Arriva wordt veel gebruikt door asielzoekers op weg naar het aanmeldcentrum in Ter Apel. Op de Vechtdallijn, zoals het traject tussen Zwolle en Emmen wordt genoemd, is al lange tijd sprake van overlast. Met name veiligelanders, asielzoekers die in principe geen recht hebben op asiel in Nederland, omdat ze veilig kunnen leven in hun eigen land, zouden voor veel problemen zorgen.

Toename van incidenten
Uit de cijfers blijkt vooral een grote stijging van het aantal zogenoemde B3-incidenten, waarbij een reiziger gefouilleerd moet worden omdat deze zwart rijdt en zich niet wil identificeren. In het eerste kwartaal van vorig jaar waren dat er bijna 40, terwijl het er nu 331 zijn.
Ook het aantal zware incidenten, zoals mishandeling en intimidatie van treinpersoneel, nam toe. In de eerste drie maanden van dit jaar is vier keer een medewerker van Arriva mishandeld in de trein tussen Zwolle en Emmen. In acht andere gevallen was er sprake van bedreiging of intimidatie door een reiziger, illegaal wapenbezit of diefstal.
In 2021 trok de provincie Overijssel een miljoen euro uit om de overlast op het traject te verminderen. Dat geld werd onder andere besteed aan ‘vliegende brigades’, mobiele beveiligingsteams die boa’s op het perron en in de trein ondersteunen.

Effect van maatregelen
Arriva stelt dat ondanks deze maatregelen het aantal incidenten in de trein is toegenomen omdat er geen controles meer op het perron plaatsvinden. Deze vinden nu standaard in elke trein plaats. Een woordvoerster van Arriva verklaart dat de zwartrijders al in de trein zitten en bij de controles worden betrapt. Volgens haar heeft het mobiele team wel effect: het aantal incidenten daalt in de betrokken treinen wanneer dit team wordt ingezet.
Vakbond VVMC twijfelt aan het effect van deze maatregelen. Eilert roept zowel provinciaal als landelijk op om meer geld vrij te maken voor de aanpak van de overlast in de trein. Hij dringt er ook bij Arriva op aan om weer toegangscontroles op het perron uit te voeren, om de overlastgevers aan het begin van de reis te weren.
Provincie Overijssel reageert kort en stelt dat de middelen die zijn uitgetrokken voor de Vechtdallijn bedoeld zijn om de incidenten beheersbaar te houden. Volgens hen voelen de stewards in de trein zich veiliger omdat het back-upteam kan ingrijpen indien nodig.