Mag de Staat der Nederlanden cao-afspraken, gemaakt tussen een vakbond en een werkgeversvereniging, zomaar verwerpen? Dat is de centrale vraag in de dagvaarding die het Alternatief voor Vakbond (AVV) en Vereniging Veiligheidsdomein Nederland (VVNL) deze week naar de staat hebben gestuurd.

De dagvaarding is een gevolg van de uitspraak van de Raad van State, eind oktober 2024. De Raad van State oordeelde toen dat VVNL-leden in de periode 2019-2021 en 2021-2023 van de minister onterecht dispensatie hebben verkregen, omdat de aanvraag was gedaan voor álle VVNL-leden. De algemeen verbindend verklaarde cao PB werd daardoor alsnog van kracht; ondanks de eerder verkregen dispensatie van de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Volgens AVV-voorzitter Martin Pikaart gaat de Raad van State met de uitspraak dan ook voorbij aan een ‘fundamentele vraag’, zo stelt in hij vandaag in het FD. Namelijk of een collectieve arbeidsovereenkomst die in vrijheid is uitonderhandeld door een onafhankelijke bond, overruled kan worden door de overheid door middel van het algemeen verbindend verklaren van een andere cao.

In strijd met internationaal recht
Volgens Pikaart handelt de Raad van State daarmee in strijd met internationale grondrechten volgens de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO). “Die stelt dat de overheid zich niet mag mengen in de totstandkoming van de collectieve arbeidsvoorwaarden”, aldus Pikaart in het FD. De dagvaarding is van belang voor meerdere bedrijfstakken waar subsectoren en bedrijven anders werken en daarom dispensatie vragen van de cao die voor de hele sector geldt, maar niet passend is voor de betreffende subsector.

Logisch vervolg
Leon Vincken, directeur-bestuurder van VVNL, vindt de dagvaarding samen met AVV een logisch vervolg: in het belang van alle leden. “De Raad van State had zogenaamde prejudiciële vragen moeten stellen aan het Europese Hof van Justitie: een rechtsvraag van een nationale rechter aan het hogere EU-gerechtshof over de uitleg van een rechtsregel. Hierover zijn inmiddels al diverse uitspraken gedaan. In ons geval gaat het over ‘de vrijheid van vereniging en onderhandeling in het vaststellen van een cao’. Dat is niet gebeurd. Maar het mag duidelijk zijn dat we ons liever buiten de rechtszaal maximaal inspannen voor onze afspraken gemaakt in de eigen cao Veiligheidsdomein.”