Het ministerie van Justitie en Veiligheid zet hoog in op de bestrijding van georganiseerde criminaliteit en wil daarom graag inzicht in wat wel en niet werkt. Daarom onderzocht RAND Europe, in opdracht van het WODC, wat de effecten zijn van preventieve instrumenten.

Er zijn verschillende soorten preventieve instrumenten om georganiseerde criminaliteit te bestrijden. Sommige instrumenten trachten de financiële capaciteit van (potentiële) daders te beïnvloeden. Denk aan de inbeslagname van activa en/of ander bezit en het beperken van de toegang tot bepaalde producten (zoals chemicaliën die nodig zijn om drugs te produceren). Andere instrumenten zijn meer gericht op het beperken van handelingen en/of bewegingsvrijheid van personen (bijvoorbeeld door het weigeren of intrekken van vergunningen en het strafbaar maken van het samenkomen van motorbendes). Ook zijn er instrumenten die worden gebruikt om de weerbaarheid van (potentiële) slachtoffers te vergroten, zoals onderwijs- en bewustwordingsprojecten.

Bestaande studies geven onvoldoende inzicht
De onderzoekers bekeken 18 studies die de effectiviteit van in totaal 81 preventieve instrumenten analyseren. Zij constateren een aantal belemmeringen om op basis van deze studies concrete uitspraken te doen over de effectiviteit van instrumenten: de soms vage definitie van georganiseerde criminaliteit, het gebrek aan basisgegevens ten behoeve van effectonderzoek en een te groot vertrouwen op gebrekkige indicatoren. Volgens de onderzoekers zijn sterke(re) onderzoeksontwerpen nodig om de kennisbasis te verbeteren en effectievere strategieën voor de preventie van georganiseerde criminaliteit te ontwikkelen.

Meer inzicht leidt tot betere bestrijding 
Dit onderzoek is uitgevoerd in het kader van de Kennisagenda Ondermijning van het ministerie van Justitie en Veiligheid, die de kennis over de bestrijding van georganiseerde criminaliteit moet verbeteren. Daarbij ligt de focus onder meer op drugsproductie/-handel en gerelateerde verschijnselen, criminele geldstromen en de aanpak daarvan. Nu de overheid sterker inzet op de bestrijding van georganiseerde criminaliteit is een goed inzicht in de aard, omvang en ernst ervan en inzicht in wat werkt en niet werkt meer dan ooit van belang. Daarbij gaat het ook om de effecten van preventieve interventies. Dit literatuuronderzoek is gedaan om meer inzicht daarin te geven.