De vraag welke cao van toepassing is in de beveiligingssector roept veel verwarring op. Medewerkers raken soms het spoor bijster, net als deskundigen en arbeidsjuristen. Terwijl je toch zou verwachten dat iedereen die hier beroepsmatig mee te maken heeft, meteen een helder antwoord kan geven op zo’n vraag. Leon Vincken, directeur-bestuurder VVNL, licht dit nader toe.

Een cao is pas rechtsgeldig als deze is aangemeld bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Zo’n aanmelding is voor iedereen openbaar in te zien: de cao Veiligheidsdomein, de cao Particuliere Beveiliging en de cao Evenementen- en Horecabeveiligingsbranche zijn alle drie aangemeld. Meer smaken zijn er op dit moment niet in de sector. Tenzij je een uitzendkracht bent; dan heb je nog te maken met de uitzend-cao.

Wat houdt dan een algemeen verbindend verklaring in?
Vervolgens speelt de algemeen verbindend verklaring (AVV) een belangrijke rol. Een AVV is een besluit van de minister van SZW waarin staat welke delen van welke cao voor de hele sector gelden. Dit besluit wordt vervolgens gepubliceerd in de Staatscourant en geldt maximaal 2 jaar. De stand van zaken op dit moment? Sinds maart 2024 geldt er volgens Leon Vincken van VVNL geen algemeen verbindend verklaring (AVV) in de beveiligingssector. Terugkijkend op de afgelopen 10 jaar, blijkt zelfs dat er vaker géén algemeen verbindend verklaarde cao was in de beveiligingssector, dan wel.

Wat gebeurt er bij een dispensatie?
Nu wordt het complexer. Een dispensatie betekent dat een werkgever een algemeen verbindend verklaarde cao niet hoeft toe te passen. Hij mag vanwege de aard van de bedrijfsvoering voor een andere cao kiezen. Ook dit is een besluit van de minister van SZW. Hier zijn echter wel spelregels aan verbonden. Regels die overigens de afgelopen jaren – als gevolg van rechtelijke uitspraken – zijn veranderd.
Een voorbeeld: werkgevers aangesloten bij VVNL hadden voor de periode 2019-2023 dispensatie van de algemeen verbindend verklaarde cao PB. Ze mochten van de minister van SZW dus hun eigen cao Veiligheidsdomein toepassen. Deze dispensatie werd echter vernietigd door de Raad van State, eind 2024. De reden? Niet vanwege de inhoud van de argumenten, maar omdat de minister van SZW onvoldoende motiveerde waarom álle bedrijven van VVNL dispensatie kregen.

Wat is de huidige situatie?
Op dit moment is er, zoals gezegd, geen algemeen verbindend verklaring (AVV) in de beveiligingssector: de cao Veiligheidsdomein is van toepassing op alle VVNL-leden. Voor de jaren 2023 en 2024 lopen echter nog dispensatie-aanvragen waarbij VVNL (en haar vakbond) dispensatie wil (van de cao PB) voor de cao Veiligheidsdomein. Voorlopig wachten VVNL-bedrijven nog op de rechtsgang die hierover wordt gevoerd en is er een dispensatie voor de cao Veiligheidsdomein. Maar ook belangrijk om te weten: als een bepaalde cao algemeen verbindend is verklaard, verdwijnen andere cao’s niet. Die blijven gewoon bestaan: er bestaat dan een zogenaamde ‘samenloop’. Welke cao-afspraak voorrang heeft op een andere cao-afspraak? Dat hangt dan bijvoorbeeld af van welke cao-afspraak ‘beter’ is voor werknemers en wat daarover is opgeschreven in de (AVV-)cao.

Gevolgen van ingetrokken dispensatie?
Beveiligingsbedrijven moeten – met terugwerkende kracht – voldoen aan de cao die in die periode algemeen verbindend verklaard was. Maar ook aan hun eigen cao. Dit roept juridische vragen op: Hoe kun je met terugwerkende kracht aan nieuwe eisen voldoen? Welke cao-afspraken hebben voorrang? Wat betekent dit voor werknemers? Moeten zij salaris terugbetalen? En wat mag er achteraf gecontroleerd worden?
VVNL ondersteunt leden bij deze vrij complexe vraagstukken en bij de cao-controles die het gevolg zijn van het intrekken van de dispensatie. Ook voert de brancheorganisatie samen met de vakbond juridische procedures om te voorkomen dat bedrijven onterecht aan bepaalde afspraken worden gehouden of de verkeerde adviezen opvolgen. Er loopt zelfs een procedure tegen de Staat om de uitspraak van de Raad van State te vernietigen: het Europese Hof is namelijk niet geraadpleegd en de vrijheid van onderhandelen – een Europees grondrecht – is geschonden.

Hoe nu verder?
VVNL heeft inmiddels een eigen aanvraag ingediend bij het ministerie van SZW om de cao Veiligheidsdomein algemeen verbindend te laten verklaren. Intensief overleg vindt hierover plaats met alle betrokken partijen en het ministerie. Maar VVNL wil niet dat de huidige situatie leidt tot lange juridische procedures in de toekomst. Daar is uiteindelijk niemand bij gebaat. De oplossing ligt wellicht in een gezamenlijk onderzoek van alle partijen die betrokken zijn bij alle cao’s. Waarbij de brancheorganisatie zich richt op de overeenkomsten in plaats van op de verschillen (en geschillen). En vragen beantwoorden zoals: ‘Hoe beïnvloedt de aanwezigheid van meerdere cao’s de beveiligingssector? Bevordert of belemmert de aanwezigheid van meerdere cao’s de concurrentie in de beveiligingssector? Wie is in het nadeel als werknemers 3% meer salaris verdienen?
Kortom, in plaats van tegenstellingen uit te vergroten, is het tijd om samen naar oplossingen te zoeken, aldus Vincken. “Misschien brengt het voorjaar nieuwe inzichten. En heb je als werkgever, werknemer of beroepsmatig geïnteresseerde in de toekomst nog vragen over de cao’s in de beveiligingssector? Stel je vraag dan gerust via [email protected].”