Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en minister Van Weel van Justitie en Veiligheid werken aan een wetswijziging voor een landelijk verbod op gezichtsbedekkende kleding bij demonstraties. Dit om relschoppers te kunnen identificeren en opsporen.

Het aantal demonstraties waarbij demonstranten gezichtbedekkende kleding dragen om opsporing te voorkomen of handhaving van de openbare orde moeilijk te maken, is aan het toenemen. Het is belangrijk dat demonstreren veilig en rechtvaardig kan gebeuren. Om het demonstratierecht voor iedereen goed te kunnen bewaken, moeten mensen die het demonstratierecht misbruiken of strafbare feiten plegen, kunnen worden aangepakt. Om deze mensen op te kunnen sporen en te kunnen vervolgen, moeten zij te identificeren zijn. Het gebeurt daarnaast te vaak dat personen bewust het gezicht bedekken om een demonstratie te misbruiken voor relschoppen. Dat moet stoppen, daar is het demonstratierecht te belangrijk voor, aldus de ministers.

Landelijk verbod
Het kabinet werkt daarom aan een landelijk verbod met een ontheffingsbevoegdheid voor burgemeesters. Op die manier kunnen burgemeesters in bepaalde gevallen een demonstratie met gezichtsbedekkende kleding alsnog toestaan als daar legitieme redenen voor zijn. Denk daarbij aan demonstranten die hun gezicht bedekken als uiting van een geloofsovertuiging of uit angst voor repercussies door een dictatoriaal regime.
Minister Uitermark: “Het demonstratierecht is een fundamenteel onderdeel van onze samenleving. Het feit dat burgers zich collectief uit moeten kunnen spreken, staat niet voor niets in onze Grondwet. Juist om dit recht goed te kunnen beschermen, is het belangrijk dat we voorkomen dat mensen misbruik maken van het demonstratierecht door andere wetten te overtreden. Vanuit die gedachte kijkt het kabinet naar mogelijkheden voor een verbod op gezichtsbedekkende kleding.”
Minister Van Weel: “De kleine groep relschoppers die demonstraties misbruiken om te kunnen rellen en vernielen, moet daarvoor gestraft kunnen worden. Het is niet normaal om je gezicht te bedekken om ongestraft weg te kunnen komen met het overtreden van de wet. Een verbod op gezichtsbedekkende kleding helpt bij de opsporing van deze wetsovertreders.”

Vervolg
Een wettelijk verbod vraagt om een aanpassing in de Wet openbare manifestaties. Momenteel doet het WODC onderzoek naar het demonstratierecht. Uit het onderzoek komen mogelijk punten naar voren die ook zouden kunnen leiden tot wijzigingen in de wet. De resultaten van het onderzoek worden daarom afgewacht voordat een wetgevingsproces wordt gestart. Zo kunnen de verschillende wijzigingen in één keer worden doorgevoerd. De uitkomsten van dit onderzoek worden in de zomer van 2025 verwacht.

Over een landelijk verbod is overleg geweest met burgemeesters, politie en OM. De bedenkingen die zij hebben over het wetsvoorstel en de uitvoerbaarheid worden meegenomen in de uitwerking.