Het centrum van Zaandam, de Russische Buurt en de wijk Poelenburg zijn tot 1 juli 2021 aangewezen als veiligheidsrisicogebied. Dit betekent dat de politie de mogelijkheid behoudt om mensen in dit gebied preventief te fouilleren. Dit nadat dit jaar al bij 92 incidenten wapens zijn aangetroffen.

Het gaat om een verlenging van een eerdere maatregel. Hiertoe is besloten omdat er zich het afgelopen half jaar opnieuw meerdere ernstige incidenten in de openbare ruimte hebben voorgedaan waar wapens bij betrokken waren. “We doen dit omdat het keihard nodig is. Het aantal wapens dat we vinden en het aantal incidenten met wapens is simpelweg te veel”, zegt burgemeester Jan Hamming. Zowel de politie, het Openbaar Ministerie als ikzelf maken ons zorgen over de ontwikkeling van het wapenbezit en -gebruik. De incidenten die plaatsvinden hebben grote impact op de veiligheid en het gevoel van veiligheid op de Zaanse straten. Daar moeten we ons op alle mogelijke manieren tegen blijven verzetten.”

Aantal wapenincidenten blijft stijgen
Er wordt preventief gefouilleerd in de gebieden waar deze wapenincidenten zich concentreren. Dit gebeurt volgens de gemeente a-selectief en zonder aanzien des persoons. Jaarlijks worden er met minimale politiecapaciteit tientallen wapens van straat gehaald. In het laatste volledige jaar (2019) betrof het 74 wapens, 41 arrestanten en een zeer brede hoeveelheid bijvangst (drugs, grote geldbedragen, etc.). Het aantal wapenincidenten is de afgelopen drie jaar gestegen en blijft ook in 2020 – ondanks de coronacrisis – stijgen.
In 2017 ging het nog om 138 incidenten in de openbare ruimte waarbij een wapen betrokken was. In 2018 waren er 156 van dergelijke incidenten en in 2019 zelfs 171. Dit jaar staat de teller op 92.

Veiligheidsgevoel
Door preventief te fouilleren neemt het veiligheidsgevoel buiten op straat toe”, stelt burgemeester Hamming. “Het is bovendien een effectief middel om mensen ertoe te bewegen geen wapens bij zich te dragen in openbare ruimten. Daar moeten we het niet bij laten. We moeten meer doen om onze straten veilig te houden en wapens uit te bannen, maar elke actie is er één. Andere voorbeelden zijn de succesvolle wapeninleveractie van eerder dit jaar (ruim 200 ingeleverde wapens) en kluisjescontroles op scholen.”
Vanwege de coronacrisis zijn in het eerste half jaar van 2020 minder preventieve fouilleeracties uitgevoerd. Er zijn dus ook minder personen gecontroleerd dan in voorgaande jaren. Uit de tussentijdse evaluatie blijkt dat in de veiligheidsrisicogebieden (bij 5 controleacties) 980 mensen en 150 voertuigen zijn gecontroleerd. Hierbij zijn 19 wapens aangetroffen, waarvan 14 steekwapens. In totaal zijn 5 mensen gearresteerd. Het OM, de politie en de gemeente onderzoeken hoe het preventief fouilleren op een verantwoorde wijze plaats kan vinden gedurende de coronacrisis.