Het afgelopen jaar kreeg de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) 95 meldingen over zorgverleners met een vals diploma of vals certificaat. Ook waren er elf meldingen over zorgverleners met een valse Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Dat is ruim een verdubbeling vergeleken met eerdere jaren.

De inspectie roept werkgevers in de zorg en de jeugdhulp op om diploma’s en VOG’s van sollicitanten en werknemers goed te controleren. Want als zorgverleners werken met valse papieren, is de veiligheid van patiënten en cliënten in gevaar. Valse papieren kunnen gemeld worden bij het Openbaar Ministerie en de inspectie.
In een brief over diplomafraude en VOG-fraude wijst de inspectie werkgevers in de zorg en de jeugdhulp op hun verantwoordelijkheid.
Het probleem speelt vooral in de gehandicaptenzorg, in de geestelijke gezondheidszorg, in verpleeghuizen, de wijkverpleging en in de jeugdzorg. Onbekend is of de aantallen de werkelijkheid weergeven of slechts het topje van de ijsberg. Daarom de oproep aan zorgaanbieders om alle gevallen te melden.

Screenen is wettelijke verplichting
Volgens de wet moeten werkgevers controleren of hun werknemers in de zorg en de jeugdhulp geschikt zijn voor het werk dat zij doen. En daarvoor de juiste papieren hebben. Dat heet de ‘vergewisplicht’.
Door de krapte op de arbeidsmarkt werven veel werkgevers in de zorg personeel via bemiddelingsbureaus of uitzendbureaus. Vaak wordt daarbij afgesproken dat die bureaus voor de controle van cv’s, diploma’s en VOG’s van sollicitanten en zzp’ers zorgen. Maar uiteindelijk blijven de werkgevers zelf verantwoordelijk voor die screening. Daarbij hoort ook de controle op valse papieren.

Oproep: meld valse papieren bij politie en inspectie
De inspectie vraagt zorgaanbieders en bemiddelingsbureaus valse papieren van sollicitanten en medewerkers via de politie te melden aan het Openbaar Ministerie en aan de inspectie. Het Openbaar Ministerie kan iemand dan vervolgen voor valsheid in geschrifte en is daar ook actief in.
Een BIG-registratie van een zorgverlener kan ongedaan gemaakt worden als die gebaseerd was op valse papieren. Dat doet het CIBG, dat onderdeel is van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
De inspectie kan na een melding de zorgaanbieder adviseren wat die kan doen. Afhankelijk van de situatie kan de inspectie ook zelf onderzoek doen. Verder maken meldingen de omvang van diploma- en VOG-fraude duidelijk.

Controle via internet en door navraag
Werknemers kunnen de echtheid van hun diploma’s aantonen met een uittreksel van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) en werkgevers kunnen dat digitaal uittreksel controleren. Ook kunnen werkgevers een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) van de Dienst Justis controleren op echtheid. Verder kunnen zij registers nagaan, zoals het BIG-register (zorgverleners) en het SKJ-register (jeugdzorg). Ook kunnen werkgevers natuurlijk referenties van sollicitanten opvragen bij eerdere werkgevers.
De inspectie registreert zorgverleners die gezien hun arbeidsverleden een risico zouden kunnen vormen voor de kwaliteit en de veiligheid van de zorg. Bijvoorbeeld omdat zij eerder ergens zijn ontslagen wegens ernstig disfunctioneren. Werkgevers in de zorg en jeugdhulp kunnen de inspectie vragen of hun sollicitant geregistreerd staat. Op dit moment staan er 157 zorgverleners met zo’n aantekening geregistreerd. Vorig jaar vroegen werkgevers 10.854 keer of hun sollicitant een aantekening had. Dat is heel veel minder dan het aantal sollicitaties in de zorg en jeugdhulp in een heel jaar.