Vandaag praat de Tweede Kamer over een wetswijziging die gewapende particuliere beveiligers op koopvaardijschepen mogelijk moet maken. Het betreft een voorstel van VVD en CDA, bedoeld om vooral zeevaart in de buurt van Somalië beter te beschermen.

De discussie lijkt een beetje mosterd na de maaltijd, want sinds  22 jaar zijn er nog niet zo weinig overvallen op schepen geweest als de afgelopen periode. De politieke gesprekken hierover duren echter al vele jaren en ontstonden toen de piraterij nabij de Hoorn van Afrika op het hoogtepunt was. De Nederlandse overheid vindt echter dat alleen overheidsbeveiligers gewapend mogen zijn en stond gewapende particuliere beveiligers daarom niet toe op schepen. Reders waren genoodzaakt om gebruik te maken van escortes door de Koninklijke Marine wat een gepeperde rekening opleverde. Merkwaardig is dat de meeste andere – ook Europese – landen geen problemen hebben met gewapende beveiligers op koopvaardijschepen in risicogebieden. Met de nieuwe initiatiefwet sluit Nederland zich aan bij deze landen.

Gewelddadiger
Het probleem met piraterij rond Somalië speelt al sinds 2008. De piraten werden niet alleen steeds professioneler, maar ook gewelddadiger. Nederland besloot de reders te helpen door Vessel Protection Detachments naar de risicogebieden te sturen. Schepen kunnen onderweg mariniers aan boord nemen, die het schip weer verlaten wanneer de veilige wateren zijn bereikt. Op zich was dit functioneel, maar reders klaagden dat Defensie minder flexibel en duurder was dan particuliere beveiligingsbedrijven. Daarom werden soms stiekem gewapende beveiligers meegenomen of ging het schip varen onder de vlag van een land dat gewapende particuliere beveiligers op zee wel toestaat. Volgens een reder is het aantal overvallen op schepen vooral afgenomen, omdat de piraten inmiddels wel weten dat zij nog maar weinig kans maken.

Terughoudend
Een reden voor de overheid om in deze kwestie terughoudend te blijven, is dat men Black Water-achtige taferelen wil voorkomen, ofwel beveiligers die het schieten op piraten als een soort sport beschouwen. Han ten Broeke van de VVD zegt hiervoor niet bang te zijn. Hij verwacht dat regulering juist wildgroei in de particuliere beveiliging tegen gaat. De bedrijven zullen namelijk aan bepaalde eisen moeten voldoen, waarop gecertificeerd wordt. En reders mogen alleen gecertificeerde beveiligingsbedrijven inschakelen. Bovendien mag dat alleen gebeuren, als Defensie voor het betreffende schip geen passende dienstverlening kan bieden. De beveiligers mogen volgens Ten Broeke niet Defensie de markt uitprijzen. Bovendien moeten ze een Nederlandse vergunning hebben. De wetswijziging werd ook al in 2014 voorgesteld, maar toen lag de PvdA dwars. Men wilde niet dat de ‘zwaardmacht’ van de staat zou worden losgelaten. Nu er een rechtse meerderheid is in de Kamer, lijkt de nieuwe wet het wel te gaan halen.