Het in oktober 2016 gestarte Integraal Actieprogramma Sociale Veiligheid werpt vruchten af, maar nog niet alle ambities zijn gehaald. Dat blijkt uit de tweejaarlijkse personeelsmonitor. In plaats van een 7,5 is een 7 behaald. Een lichte stijging ten opzichte van het begin, toen medewerkers een 6,8 gaven aan de veiligheid.

Het actieprogramma werd in oktober 2016 vastgesteld door de ministeries van I&W en J&V, de politie, decentrale overheden, NS, streekvervoerders, stadsvervoerders en de vakbonden. In dit actieprogramma zijn duidelijke ambities opgenomen voor de objectieve sociale veiligheid (het aantal geregistreerde vervolgbare incidenten) en de subjectieve sociale veiligheid (het veiligheidsgevoel gemeten aan de hand van de jaarlijkse ov-klantenbarometer en de tweejaarlijkse personeelsmonitor). Deze ambities zouden eind 2018 behaald moeten zijn.

Poortjes
Gebleken is dat in 2018 het aantal geregistreerde vervolgbare incidenten bij alle vervoerders is gedaald ten opzichte van 2017. Een uitzondering vormt NS. Daar steeg het aantal incidenten van 642 naar 753, een heel stuk hoger dan de ambitie van maximaal 579 incidenten. Opvallend, omdat juist in die periode de poortjes op stations werden gesloten, wat tot een grote daling van agressie door zwartrijders zou moeten leiden. NS zelf verklaart dat het aantal reizigers is gestegen en dat fors is geïnvesteerd in de meldingsbereidheid van medewerkers. Drie van de vier incidenten vinden nu op stations plaats, in plaats van in de treinen.

Bodycam
Wat bijgedragen zal hebben aan de daling bij streek- en stadsvervoerders zal ongetwijfeld de afschaffing van contante betaling in bus en tram zijn geweest. Ook worden steeds meer controleurs met een bodycam uitgerust en zijn in de voertuigen vaste camera’s geïnstalleerd om incidenten op video vast te leggen. Voorts worden vaker boa’s ingezet om extra veiligheid te bieden op risicovolle trajecten. Vooral reizigers blijken dat te waarderen. Zij geven aan hun veiligheidsbeleving het rapportcijfer 7,9, terwijl dat in 2016 nog een 7,7 was. De ambitie van de vervoerders is een 8.

Overige maatregelen
Tot de maatregelen van de afgelopen drie jaren behoren het afschaffen van contante betalingen in vrijwel alle bussen en trams, de invoering van bodycams bij NS en RET (Rotterdam), pilots met bodycams bij Arriva en Connexxion, invoering van de app NS Digitaal Handhaven (die ook door andere vervoerders mag worden gebruikt), een landelijk convenant voor onderlinge samenwerking tussen OV-BOA’s, een inhuurmogelijkheid voor extra BOA’s en het invoeren van een lijst van notoire geweldplegers in het OV. Deze lijst mag echter niet landelijk worden gebruikt en er mogen geen gegevens tussen vervoerders onderling worden uitgewisseld, vanwege bepalingen in de AVG. Verder is een persoonsgerichte aanpak tegen notoire geweldplegers ingevoerd, wordt het doen van aangifte actief gestimuleerd, is het mogelijk geworden om een advocaat de aangifte te laten verzorgen om als slachtoffer of getuige buiten het dossier te blijven en wordt nu binnen 14 dagen terugkoppeling gegeven op een aangifte. Een compleet overzicht is hier te downloaden.