Niet alleen kleine kinderen kijken vandaag met spanning uit naar de komst van Sinterklaas. Ook de gemeente Apeldoorn wacht met kloppend hart de stoomtrein af, die de Goedheiligman met zijn roetveegpieten naar de stad zal brengen. 35 procent van de inwoners blijft om veiligheidsredenen thuis.

‘We doen er alles aan om er een groot feest van te maken’, beweert de gemeente. Maar achter de schermen bereiden de veiligheidsdiensten zich voor op diverse gewelddadige scenario’s. Dit omdat de discussie over Zwarte Piet de laatste jaren steeds grimmigere vormen heeft aangenomen. Voor- en tegenstanders van de zwart geschminkte knechten schuwen geen geweld meer bij het uitdragen van hun mening.

Geweldpleging
Rond de middag komt de stoomtrein aan, waarna Sinterklaas op zijn paard naar het centrum van Apeldoorn zal rijden. Gemeentewoordvoerder Arnoud van der Steen stelt dat met alle scenario’s rekening wordt gehouden. Er gaan zelfs geruchten dat de burgemeester bedreigd is vanwege de kleur van de Pieten, maar dat spreekt de gemeente tegen. Dat neemt niet weg dat wat ooit bedoeld is geweest als kinderfeest nu al jaren wordt overschaduwd door protesten tegen én voor Zwarte Piet. Pas nog werden in Den Haag vijf voorstanders opgepakt wegens geweldpleging tijdens een bijeenkomst van actiegroep Kick Out Zwarte Piet. En dinsdag werd in dezelfde stad een man aangehouden, die dreigde zichzelf op te blazen omdat de traditie van Zwarte Piet verloren dreigt te gaan. Behalve in Apeldoorn, waar de officiële intocht plaatsvindt, zijn ook in veel andere plaatsen demonstraties van voor- en tegenstanders van Zwarte Piet aangekondigd.

Angst voor geweld
De politie heeft donderdag en vrijdag nog drie mannen aangehouden vanwege uitlatingen die zij over de sinterklaasintocht in Apeldoorn hebben gedaan op sociale media. Het gaat om twee mannen uit Utrecht en een uit Leiden. Zij worden verdacht van bedreiging, opruiing en/of het verspreiden van opruiende teksten en zijn ingesloten.Veel inwoners van Apeldoorn blijven uit angst voor geweld weg bij de intocht. Dat blijkt uit een enquête, gehouden door dagblad De Stentor. Wellicht niet ten onrechte, want één van de organisaties die een demonstratie heeft aangekondigd is de Nederlandse Volksunie. Pegida heeft volgelingen opgeroepen om verkleed als Zwarte Piet naar Apeldoorn te komen. Beide organisaties hebben een traditie van ordeverstoringen en dat geldt zeker ook voor hun tegenstanders. De stad heeft enkele organisaties vergunningen gegeven om te demonstreren. Maar dat mag alleen vanuit speciale protestvakken. Bovendien is er een algeheel verbod op spandoeken, stokken en bivakmutsen. De politie zal hier streng op handhaven.

Spotten en uitschakelen
Geprobeerd wordt om de beveiligingsmaatregelen zo onzichtbaar mogelijk te maken. Er komen geen speciale eenheden met machinegeweren op straat te staan, maar de kans is groot dat Sinterklaas een kogelwerend vest onder zijn habijt draagt en dat agenten verkleed als roetveegpiet zich onder het publiek begeven om eventuele ordeverstoorders te spotten en tijdig uit te schakelen. Dat zegt Marco Zannoni, directeur COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement, in De Stentor. Volgens hem worden ook de sociale media continu in de gaten gehouden. De politie hield donderdag en vrijdag nog drie mannen aan vanwege uitlatingen op sociale media over de sinterklaasintocht in Apeldoorn. Ze worden verdacht van bedreiging, opruiing en/of het verspreiden van opruiende teksten en zijn voor nader onderzoek ingesloten. Daarnaast worden notoire gewelddadige actievoerders gecheckt. De politie weet volgens Zannoni precies waar deze uithangen. Ook het gewone publiek vormt volgens de directeur van het COT een risico. Mensen kunnen heel boos worden op demonstranten, als deze het feestje voor hun kinderen verpesten.

Heel bizar
Hoogleraar Ira Helsloot noemt het heel bizar dat de maatschappij miljoenen moet investeren in het beveiligen van een kinderfeest. “We behandelen de intocht alsof president Trump op bezoek komt.” Hij wijst erop dat de ordehandhavers in een onmogelijke spagaat zitten. Burgers en de politiek willen dat ze zichtbaar aanwezig zijn om ordeverstoorders af te schrikken, maar juist die zichtbaarheid kan de sfeer verpesten en agressie en gevoelens van onveiligheid oproepen. De ordehandhavers zijn wel nodig, anders wordt een risico genomen dat door niemand wordt geaccepteerd, aldus Helsloot.