In 2019 focuste de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) meer op handhaving van de privacywetgeving. In 2018 lag de nadruk nog op voorlichting over de nieuwe Algemene verordening gegevensbescherming, die in dat jaar van toepassing werd. Maar in 2019 was deze periode van coulance voorbij.

De AP legde in 2019 onder meer vier keer een boete op, voor een bedrag van in totaal ruim 2,5 miljoen euro. Deze overtredingen gingen over toegang tot medische dossiers, verkoop van ledengegevens, biometrie (vingerafdrukken) en inzagerechten. Verder legde de AP in 2019, naast de boetes, verschillende andere corrigerende maatregelen op. Zoals een last onder dwangsom, waarbij een organisatie geld moet betalen als een overtreding niet binnen een bepaalde tijd is beëindigd.

Onderzoeken en interventies
In 2019 startte de AP 110 onderzoeken, tegenover 20 in 2018. Er werd bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar tracking cookies en ongewenste reclame aan zzp’ers. Ook greep de AP ruim 2.000 keer in naar aanleiding van een privacyklacht of datalek. Dat is een verdubbeling ten opzichte van 2018. Er werd bijvoorbeeld een gesprek met een organisatie gevoerd of een waarschuwingsbrief verstuurd. AP-voorzitter Aleid Wolfsen: “Vaak is dat al genoeg om een overtreding te laten stoppen. Er gebeurt dus bij ons veel achter de schermen dat niet heel zichtbaar is, maar wel degelijk impact heeft.”

Enorm veel privacyklachten
En dat deed de AP naar eigen zeggen niet voor niets. Uit het enorme aantal privacyklachten dat de AP in 2019 ontving over organisaties (bijna 28.000!), blijkt wel hoe belangrijk mensen hun privacy vinden. En hoe vaak zij in de praktijk tegen problemen aanlopen met organisaties die hun persoonsgegevens verwerken.
Wolfsen: “De tijd van ‘ik heb niets te verbergen’ is voorbij. Dit blijkt ook uit onderzoek dat wij begin 2019 lieten doen: maar liefst 94% van de Nederlanders maakt zich zorgen over de bescherming van zijn of haar persoonsgegevens. En dat is terecht gezien het aantal klachten dat wij krijgen.”

Voorlichting en advisering
Natuurlijk gaf de AP in 2019 ook nog steeds uitleg over de privacywetgeving. Naast de dagelijkse beantwoording van vragen aan de telefoon, voerde de AP bijvoorbeeld speciaal voor het mkb de AP de campagne ‘Wat betekent privacy voor jou(w bedrijf)?’. En lanceerde de AP voor jongeren de game ‘Ben jij je telefoon de baas?’. Meer dan 180.000 jongeren speelden deze game.
Een andere belangrijke taak van de AP is adviseren over geplande nieuwe wet- en regelgeving. In 2019 bracht de AP maar liefst 105 keer advies uit. Onder meer over kredietregistratie, preventieve schuldhulpverlening en samenwerkingsverbanden.

Internationaal
De verwerking van persoonsgegevens stopt natuurlijk niet bij de Nederlandse grens. Daarom werkt de AP intensief samen met Europese en internationale partners bij onder meer klachten, datalekken en onderzoeken. Dit gebeurt in de eerste plaats binnen de European Data Protection Board (EDPB). In 2019 werd AP-voorzitter Aleid Wolfsen verkozen tot een van de twee vicevoorzitters van de EDPB. Wolfsen: “Mensen kunnen zelf veel doen om hun privacy te beschermen. Maar uiteindelijk kunnen ze het niet alleen. Daarom hebben ze de AP nodig als stevige toezichthouder. Helaas kunnen wij door gebrek aan budget en personeel niet alles waarmaken. Zo loopt de wachttijd op bij onder meer de behandeling van privacyklachten en de goedkeuring van BCR (bindende bedrijfsvoorschriften). Dit raakt ons diep, want wij vinden dat mensen erop moeten kunnen vertrouwen dat organisaties zorgvuldig omgaan met hun gegevens. Als AP maken we ons daar dan ook iedere dag opnieuw sterk voor. Momenteel loopt er onderzoek naar ons budget, waarvoor wij samen met het ministerie van Justitie en Veiligheid opdracht hebben gegeven. Wij hopen van harte dat de uitkomst hiervan onze positie – en dus die van alle burgers in Nederland – grondig zal versterken.”