Steeds vaker worden er in binnen- en buitenland 3D-geprinte vuurwapens aangetroffen. Om dit fenomeen in kaart te brengen startte de Landelijke Eenheid medio 2021 met een onderzoek naar 3D-geprinte vuurwapens, naar de gevaarzetting en de omvang van het probleem in Nederland.

Uit het onderzoek blijkt dat er sinds 2021 een forse toename is van inbeslagnames van geprinte vuurwapens of onderdelen. Ook blijkt dat een van de meest aangetroffen varianten niet betrouwbaar is. Het team, onderdeel van de Dienst Landelijke Recherche (DLR), onderzocht hoe goed de vuurwapens functioneren om vervolgens de gevaarzetting te kunnen bepalen. Ook werden verschillende types onderzocht. Dit soort wapens kan volledig 3D-geprint zijn, maar de meeste modellen bestaan deels uit metalen onderdelen. Het begon met eenvoudige handvuurwapens, maar tegenwoordig zijn er zelfs 3D-geprinte vuurwapens beschikbaar die semi-automatisch vuren.

Duidelijk toename 3D-geprinte vuurwapens
Langere tijd waren er signalen dat 3D-geprinte vuurwapens in opkomst zouden zijn. Het aanbod van gebruiksklare 3D-geprinte vuurwapens is momenteel klein ten opzichte van het aanbod conventionele vuurwapens. Wel ziet de politie een duidelijke toename van Nederlandse inbeslagnames. Vorig jaar werden in 14 onderzoeken in Nederland 3D-geprinte vuurwapens en geprinte onderdelen in beslag genomen en ook dit jaar zijn er al diverse van deze vuurwapens aangetroffen.
Ook werd een aantal werkplaatsen aangetroffen, bestemd voor het op grotere schaal printen van vuurwapens. In de voorgaande jaren werden er nagenoeg geen 3D-geprinte vuurwapens of onderdelen in beslag genomen in Nederland. In andere landen zijn 3D-geprinte vuurwapens aangetroffen bij terroristische aanslagen, zoals bij de aanslag op een synagoge in Halle (Duitsland). De politie houdt de ontwikkelingen rondom 3D-geprinte vuurwapens daarom nauwlettend in de gaten.

Gevaarlijk
De meest aangetroffen variant van een 3D-geprint vuurwapen is niet betrouwbaar. Dit hebben zelfbouw van een aantal wapens en diverse schietproeven met in beslag genomen vuurwapens aangetoond. Er traden meerdere storingen en mankementen op. De voornaamste redenen zijn de productiefouten en het falende materiaal. Bij 3D-geprinte vuurwapens onderkent de politie dat niet alleen criminele netwerken, maar ook andere groepen interesse kunnen vormen vanwege de toegankelijkheid van deze vuurwapens. In vergelijking tot conventionele vuurwapens hoeft er bij deze vuurwapens geen sprake te zijn van tussenkomst van handelaren die vuurwapens uit het buitenland halen. Daarom is het noodzakelijk om de toegang tot deze wapens zoveel mogelijk tegen te gaan.

Strafbaar
Het team heeft zich ook gericht op het huidige juridisch kader. Het bezitten, vervaardigen en verhandelen van een vuurwapen of essentiële onderdelen is strafbaar volgens de Wet Wapens en Munitie. Dat geldt ook voor een 3D-geprint vuurwapen. Het publiceren of bezitten van de ontwerpen van 3D-geprinte vuurwapens (de zogenaamde blauwdrukken) is niet strafbaar. Echter, het verspreiden van deze blauwdrukken kan grote gevolgen hebben. Betrokkenheid kan strafbare voorbereiding of medeplichtigheid opleveren, waardoor diegenen die hieraan bijdragen gestraft kunnen worden. Politie en justitie willen dat de huidige wetgeving ter discussie wordt gesteld.

Nationale en internationale aanpak
De Landelijke Eenheid werkte voor het onderzoek onder meer samen met het Openbaar Ministerie, Europol, de Koninklijke Marechaussee, het NFI en verschillende regionale eenheden van de politie. Van de Landelijke Eenheid was naast de Dienst Landelijke Recherche, ook de Dienst Specialistische Operaties betrokken.
De resultaten van het fenomeenonderzoek worden op 24 en 25 mei besproken op een internationaal congres voor publieke en private partijen. Twintig landen zijn vertegenwoordigd op dit congres. Tijdens dit congres worden afspraken gemaakt om te komen tot een gezamenlijke aanpak, om in te spelen op de verwachte dreigingen en om deze vorm van criminaliteit aan te pakken. Politie en justitie zijn en blijven alert op signalen, creëren bewustwording bij andere opsporingsdiensten in binnen- en buitenland en zetten zowel preventieve als repressieve interventies in. Daarnaast worden de ontwikkelingen op het gebied van 3D-geprinte vuurwapens nauwgezet gevolgd en deelt de politie ook internationaal informatie om de aard en de omvang van het fenomeen te blijven monitoren.