Cyberaanvallen en geopolitiek bedreigen de steeds digitaler wordende wereld van vandaag. Dat kan leiden tot verstoring van essentiële voorzieningen zoals stroom en water. ESA, de Europese Commissie en ruimtevaartbedrijven in Europa werken daarom nu samen aan een zeer veilige communicatiesatelliet.

De Eagle-1-satelliet zal het eerste in de ruimte gebaseerde distributiesysteem voor kwantumsleutels in Europa zijn dat in dit partnerschap wordt ontwikkeld. Hiervoor is een contract afgesloten tussen ESA en het in Luxemburg gevestigde SES, dat een consortium van meer dan twintig Europese bedrijven leidt. Het project krijgt steun van de Europese Commissie.
De satelliet zal de weg banen naar een ultraveilig netwerk dat gebaseerd is op de wetten van de kwantummechanica om informatie veilig te houden. Hierdoor wordt de Europese autonomie op het gebied van cyberbeveiliging en communicatie aanzienlijk vergroot, aldus ESA.

Kwantumsleuteldistributietechnologie
De Eagle-1 moet de haalbaarheid aantonen van kwantumsleuteldistributietechnologie. Deze technologie gebruikt de principes van kwantummechanica om encryptiesleutels te distribueren. Dit gebeurt op een zodanige manier dat elke poging tot afluisteren onmiddellijk wordt gedetecteerd. Hiervoor zal het systeem voortbouwen op sleuteltechnologieën die zijn ontwikkeld in het kader van het Scylight-programma van ESA, met als doel vitale componenten die binnen de EU worden geleverd, te valideren.

Kwantumveilig communicatienetwerk
Het programma zal kwantumsleuteldistributietechnologieën demonstreren en valideren en waardevolle missiegegevens opleveren voor de ontwikkeling en uitrol van de Europese Quantum Communicatie-infrastructuur (EuroQCI), die zal worden geïntegreerd in het Europese veilige connectiviteitssysteem. Het zal de EU in staat stellen zich voor te bereiden op een soeverein, autonoom grensoverschrijdend kwantumveilig communicatienetwerk.

Nederland
Het systeem zal in eerste instantie gebruik maken van een verbeterde optische grondterminal van het Duitse Lucht- en Ruimtevaartcentrum (DLR). Daarnaast wordt een nieuwe optische grondterminal door een team uit Nederland ontwikkeld. De Eagle-1-platformsatelliet van het Italiaanse bedrijf Sitael zal een kwantumsleutellading dragen die is gebouwd door Tesat Spacecom uit Duitsland en zal worden beheerd door het in Luxemburg gevestigde SES. Andere ESA-lidstaten die bij het project betrokken zijn, zijn Oostenrijk, België, Tsjechië, Italië en Zwitserland.
De Eagle-1-satelliet wordt in 2024 gelanceerd en zal dan drie jaar in-orbit-validatie voltooien, ondersteund door de Europese Commissie.

Sterke impuls
Josef Aschbacher, directeur-generaal van ESA, zei: “Europese ruimte-innovatie heeft een sterke impuls gekregen, zowel vanuit technologisch perspectief als qua commercialisering. Het stelt ons in staat om toekomstbestendige projecten van de volgende generatie in de ruimte te ontwikkelen en te implementeren in kritieke domeinen zoals veilige communicatie, netwerken van de volgende generatie en cyberbeveiliging. Eagle-1, geleid door ESA, gedeeltelijk gefinancierd door de Europese Commissie en geïmplementeerd door SES, is een grote stap in de richting van het realiseren van de veilige en schaalbare Europese Quantum Communications Infrastructure.”

Concurrentiesprongen voorwaarts
Elodie Viau, Director of Telecommunications and Integrated Applications bij ESA, zei: “In de steeds meer onderling verbonden wereld van vandaag is het beveiligen van informatie van het grootste belang. Robuuste coderingssleutels en technologieën die een veilige distributie mogelijk maken, zijn hierbij van essentieel belang. We zijn er trots op deze samenwerking tussen ESA en een consortium onder leiding van SES te smeden om het Eagle-1 zeer veilige en autonome distributiesysteem voor kwantumsleutels te creëren. ESA stelt de Europese ruimtevaartindustrie in staat om te slagen door de industrie te bundelen rond grootschalige programma’s en zo concurrentiesprongen voorwaarts te maken.”

Het succes van Europa
Steve Collar, Chief Executive Officer van SES, zei: “Europese veiligheid en soevereiniteit in een toekomstige wereld van kwantumcomputing is van cruciaal belang voor het succes van Europa en zijn lidstaten. We zijn er trots op om onze multi-orbit-referenties en onze innovatieve platforms en oplossingen in samenwerking met ESA, de Europese Commissie en de Luxemburgse regering te gebruiken om kwantumcommunicatie te bevorderen en het Eagle-1-systeem te ontwikkelen ter ondersteuning van veilige en soevereine Europese netwerken van de toekomst.” Er is nog niet gesproken over wie gebruik kan gaan maken van de nieuwe technologie, als deze ‘marktrijp’ is. Een uitdaging is nog het compenseren van de vertraging die optreedt als signalen naar en van de satelliet moeten komen.