Het opgebouwde landelijke systeem van registratie en monitoring van geweld tegen mensen die werken in het veiligheidsveld is in de afgelopen jaren verschraald. Dat blijkt uit literatuuronderzoek van de Universiteit Leiden in opdracht van het WODC.

Het onderzoek vond plaats naar de aard en omvang van agressie tegen onder meer politieambtenaren, brandweerlieden, ambulancemedewerkers, boa’s, gevangenismedewerkers, medewerkers van jeugdzorginstellingen en medewerkers in de migratieketen. De onderzoekers pleiten voor een voortzetting van een gecoördineerde vorm van monitoring, en doen suggesties voor het verder onderzoeken van geweld tegen handhavers, dienstverleners en zorgverleners.

Hoog aantal gevallen
Uit de wel beschikbare monitoronderzoeken blijkt dat het aantal gevallen van agressie en geweld in de onderzochte beroepsgroepen als hoog wordt ervaren. Er is een afvlakking in de omvang van agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak in algemene zin, en specifiek van verbale agressie, fysieke agressie en intimidatie. Dit past in het grotere plaatje dat in Nederland de omvang van agressie en geweld al enige tijd aan het dalen is. Bij specifieke beroepsgroepen, zoals de brandweer en gevangenispersoneel, is de omvang van agressie en geweld gelijk gebleven.

Factoren die van invloed zijn 
Daders van agressie en geweld zijn doorgaans jonge mannen onder invloed van alcohol en drugs. Deze mannen zijn vaak onderdeel van een specifieke groep, die bij de politie bekend is. Daarnaast wordt ook agressie en geweld door mensen met een psychische stoornis vermeld. Uit onderzoek wordt weinig bekend over de interne persoonlijke en psychische factoren die van invloed zijn. De wijze waarop beroepsuitoefenaars situaties waarnemen en interpreteren is van invloed op hun gedrag, en daarmee op de ontwikkeling van agressie en geweld. Ook de arbeidsomstandigheden van professionals zijn van invloed, zoals de aard en omvang van een aanstelling, de jaren ervaring in het werk, de mate waarin iemand een collega als back up beschikbaar heeft en de mate waarin de werkgever als organisatie adequate steun geeft door opleiding, training en nazorg na een incident.

Maatschappelijke factoren
Een aantal studies noemt maatschappelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op agressie en geweld in zijn algemeenheid, maar in mindere mate specifiek op bepaalde beroepsgroepen. Zo noemen de onderzoekers factoren als afnemend vertrouwen in de overheid, ontwikkeling in vrijetijdsgedrag en middelengebruik, ontwikkelingen in beleidsterreinen als de zorg en het sociaal domein en de rol van media.

Beleid, professionalisering en onderzoek
De onderzoekers stellen voor een dashboard te ontwikkelen waarin de registraties van incidenten te zien zijn, zodat er centrale monitoring is. Ook is het volgens de onderzoeker belangrijk om in te zetten op professionalisering van beroepsgroepen, zodat zij beter om kunnen gaan met agressie en geweld. Tot slot pleiten de onderzoekers ervoor om op gecoördineerde wijze nader onderzoek te doen naar agressie en geweld tegen mensen die werkzaam zijn in het veiligheidsveld. Dit onderzoek naar de aard en omvang zal dan ook worden besproken met de onlangs ingestelde Taskforce Onze hulpverleners en dit vormt de basis voor vervolgonderzoek naar dit onderwerp.

Lees het volledige rapport.