De Kamer stemt dinsdag 1 juni over de plannen van minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid om de ondermijnende criminaliteit effectiever aan te pakken via het strafrecht. Veel Kamerleden vinden dat de voorstellen van de minister nog niet ver genoeg gaan en komen met ideeën voor aanvullingen.

De voorstellen van Grapperhaus zijn onderdeel van een breder programma om ondermijning door de georganiseerde criminaliteit te bestrijden. De minister wil onder andere het binnendringen bij kwetsbare infrastructurele objecten, zoals havens, strafbaar stellen. Ook komen er meer mogelijkheden voor financieel rechercheren.
Ondermijning vreet de fundamenten van de rechtsstaat aan, benadrukt Kamerlid Eerdmans van JA21. Het aanpakken ervan moet daarom volgens hem een topprioriteit zijn. Ook omdat zelfs veiligheid ongelijk verdeeld is in Nederland, zegt Kathmann van de PvdA. De minister beaamt dat vooral kwetsbare buurten en wijken veel last hebben van de georganiseerde criminaliteit.

Bedreiging en doxing
Bedreiging moet zwaarder worden bestraft, vindt Grapperhaus, zeker als het gaat om burgemeesters, bestuurders, rechters, officieren van justitie en advocaten. De maximale straf voor het bedreigen van deze functionarissen is hoger vanwege hun rol in het openbaar bestuur en de rechtsstaat.
Verhoog de maximumstraf voor bedreiging ook als gaat het om politieambtenaren en buitengewone opsporingsambtenaren, suggereert Van der Staaij van de SGP. Michon van de VVD en Sneller van D66 stellen voor om de strafverzwaringsgrond ook toe te passen bij journalisten en publicisten. Waarom vallen ambtenaren er niet onder vraagt Kathmann van de PvdA. En ook havenwerkers, boeren en horecaondernemers krijgen te maken met bedreigingen, benadrukt Eerdmans van JA21.
Niet alleen bedreiging maar ook doxing moet strafbaar worden, vindt Michon van de VVD. Het gaat daarbij om het verschaffen, verspreiden of op een andere manier ter beschikking stellen van identificerende persoonsgegevens. Dit kan ertoe leiden dat bijvoorbeeld journalisten en politici thuis worden bedreigd. Ook de minister wil doxing strafbaar stellen, maar wel op een zorgvuldige manier en niet door het aan dit wetsvoorstel toe te voegen.

Verhalen vernietigingskosten
Als het aan minister Grapperhaus ligt, worden de kosten voor vernietiging van in beslag genomen voorwerpen voortaan verhaald op criminelen. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om illegaal vuurwerk, wapens en drugs.
Van Nispen van de SP heeft twijfels over het verhalen van vernietigingskosten. Hij vreest dat dit niet zozeer de ‘zware jongens’ maar vooral de ‘loopjongens’ treft. Bovendien is het volgens hem iets waarover een principiële discussie gevoerd zou moet worden.

Chemische stoffen
Het voorhanden hebben en handelen in chemicaliën die bedoeld zijn voor illegale vervaardiging van harddrugs, wordt strafbaar gesteld. Maar dat geldt niet voor chemicaliën die ook voor andere doelen worden gebruikt, zoals gootsteenontstopper, stellen verschillende woordvoerders vast. En helaas ook niet voor lachgas, zegt Kuik van het CDA, terwijl dat grote neurologische schade kan veroorzaken.
Grapperhaus wijst op Europese verordeningen voor het bestrijden van misbruik van stoffen die een legale toepassing hebben. Die hebben tot doel te voorkomen dat chemicaliën die door de reguliere industrie worden gebruikt, in handen van drugscriminelen vallen. De minister is voor een verbod op lachgas, maar dan moet er wel voldoende geld zijn voor handhaving daarvan.

Meer nodig?
Het heeft weinig zin om alleen de straffen te verhogen, denkt Van Nispen van de SP. Hij betoogt dat het belangrijk is om de pakkans te vergroten. Daarom moet er volgens hem geïnvesteerd worden in de strafrechtketen, zodat er bijvoorbeeld voldoende agenten zijn in het buitengebied.
Markuszower van de PVV hekelt het opengrenzenbeleid. Dat heeft van Nederland volgens hem een hub gemaakt voor de internationale drugshandel. “In dat licht zijn de voorstellen van de minister ‘een lachertje’.” De straffen moeten in zijn ogen veel meer omhoog.
De voorstellen van de minister pakken vooral de loopjongens aan, denkt Bikker van de ChristenUnie. Zij wil dat ook de criminele eindbazen zwaarder gestraft worden. Daarom zouden de straffen voor georganiseerde drugshandel volgens haar hoger moeten worden.

De Kamer stemt op 1 juni over het wetsvoorstel en de ingediende moties.