Het risico op grensoverschrijdend gedrag in vrouwengevangenissen is alarmerend hoog, zo concludeert Mariëtte Hamer, de regeringscommissaris voor seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld, in haar advies aan de Tweede Kamer. Zowel vrouwelijke gedetineerden als medewerkers lopen het risico slachtoffer te worden.

Hamer benadrukt de noodzaak van maatregelen om deze problemen aan te pakken. Volgens haar ontstaat het verhoogde risico door de machtsverhoudingen en interne hiërarchie binnen vrouwengevangenissen. Een cultuurverandering is nodig om mensen aan te moedigen om zich uit te spreken wanneer er sprake is van misstanden. Daarnaast moet het voor gedetineerden eenvoudiger worden om melding te maken van grensoverschrijdend gedrag, waarbij de klachten onafhankelijk behandeld moeten worden en buiten het zicht van het gevangenispersoneel moeten kunnen worden gemeld.

Machtsverschil
Het rapport van Hamer volgt op eerder vastgestelde misstanden in vrouwengevangenissen, waaronder seksueel misbruik. Hamer benadrukt dat elk seksueel contact tussen een medewerker en een gedetineerde volgens de wet strafbaar is vanwege het grote machtsverschil, ongeacht of de gedetineerde ermee instemt.
Hamer wijst op verschillende factoren die het risico op grensoverschrijdend gedrag vergroten, waaronder de een-op-een-werksituaties, onzekerheid over het toekomstperspectief en de afhankelijkheid van individuele beoordelingen. Ze adviseert om meer voorspelbaarheid te creëren in de verhouding tussen medewerkers en gedetineerden, bijvoorbeeld door de bevoegdheden van medewerkers om privileges toe te kennen te beperken.

Vergelding
Daarnaast benadrukt Hamer het belang van integriteit in de reactie van medewerkers op grensoverschrijdend gedrag van gedetineerden. Ze waarschuwt voor vergelding van geweld en benadrukt dat medewerkers altijd integer moeten handelen, ongeacht de moeilijkheden waarmee ze geconfronteerd worden.
Het rapport van Hamer is gebaseerd op gesprekken met medewerkers, directies van vrouwengevangenissen, toezichthouders en (ex-)gedetineerden.
Woensdag werd nog bekend gemaakt dat drie mannelijke medewerkers van vrouwengevangenis Nieuwersluis door het Openbaar Ministerie (OM) worden vervolgd voor het aanranden van vrouwelijke gedetineerden. Een van de mannen wordt ook verdacht van verkrachting.