Jongeren krijgen steeds vaker een celstraf. Ook zitten ze langer vast. Dat blijkt uit cijfers die de NOS heeft opgevraagd. Een gevolg is dat de jeugdgevangenissen steeds voller raken. Bij sommige is zelfs sprake van overbezetting.

Jeugdwerkers en advocaten maken zich zorgen. Zij constateren dat celstraf geen goede invloed heeft op de ontwikkeling van de jongeren. Kinderrechter Susanne Tempel zegt tegen de NOS dat er vaak geen andere keuze is, omdat het om ernstige delicten gaat. Op het moment wordt een kwart van de minderjarige verdachten tot celstraf veroordeeld. In 2015 was dat nog 13 procent. Ook de duur van celstraffen is gestegen. In 2018 ging het gemiddeld om 50 dagen. Vorig jaar was de gemiddelde straf al 86 dagen. Volgens de Inspectie Justitie en Veiligheid leidt dit tot een enorme druk op de capaciteit van de jeugdinstellingen.

Gevolgen voor de veiligheid
Door het capaciteitsgebrek kunnen jongeren niet altijd doorstromen naar specialistische afdelingen. Daardoor komen de jongeren niet op de best passende plek terecht, met gevolgen voor de interne veiligheid en die van het personeel. Op het moment is de gemiddelde bezettingsgraad van jeugdinstellingen 90 procent. Soms loopt die op tot zelfs 150 procent. In 2019 moesten jongeren daardoor tijdelijke in PI Ter Peel worden geplaatst, terwijl het personeel daar onvoldoende op was voorbereid.

Zware gevallen
Wat niet helpt is dat onlangs nog twee grote jeugdgevangenissen werden gesloten. DJI wil liever verder met alleen kleinere jeugdinstellingen, maar de Inspectie vindt die onvoldoende geschikt voor de zware gevallen. Tempel kiest liever helemaal niet voor celstraf, omdat de gedetineerden niet bepaald een goede invloed op elkaar hebben. Maar bij zaken als doodslag zijn er weinig andere opties. En dat soort zaken komen naar verhouding steeds vaker voor de rechter. Het aantal delicten neemt af, maar dat geldt niet voor zeer ernstige misdrijven. Toch blijkt ook dan celstraf tot weinig verbetering te leiden. Volgens cijfers van het WODC gaat een derde van de veroordeelden binnen een jaar opnieuw in de fout.

Druk verkleinen
Demissionair minister Dekker van Rechtsbescherming zegt tegen de NOS te bekijken hoe de druk op jeugdgevangenissen kan worden verkleind. Daarbij gaat vooral aandacht uit naar de zwaarbeveiligde afdelingen. Volgens de bewindsman kan voorlopig nog aan iedereen een plek worden gegeven binnen de jeugdgevangenissen, ook al erkent hij dat de grens in zicht is. Hij kijkt of aan bestaande inrichtingen extra afdelingen toegevoegd kunnen worden. Het eerder sluiten van inrichtingen gebeurde volgens hem in tijden dat er veel leegstand was.