Nooit eerder was het aantal anonieme tips over financieel-economische delicten en harddrugs zo hoog als in 2019, blijkt uit een analyse van de jaarcijfers van Meld Misdaad Anoniem (M.). De organisatie stuurde vorig jaar in totaal 16.890 meldingen naar de politie en andere opsporingsinstanties.

Het meldpunt ontving in 2019 zo’n duizend meldingen (+44%) over zaken als witwassen en crimineel- en onverklaarbaar vermogen. Over de handel in harddrugs werd 4.943 keer getipt, een stijging van 30 procent.
De stijging van beide categorieën is volgens Meld Misdaad Anoniem niet los van elkaar te zien. Woordvoerder Marc Janssen: “Drugs en illegale geldstromen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In de Nederlandse drugshandel gaan jaarlijks miljarden om. Dit illegaal verkregen vermogen wordt witgewassen. Het geld vloeit deels terug in onze maatschappij door bijvoorbeeld de aankoop van luxegoederen en het investeren in vastgoed. Daarmee oefenen criminelen invloed uit op de bovenwereld. Dat zie je ook terug in de meldingen bij M.”

Doorslaggevend
Een concreet voorbeeld is een groot onderzoek naar witwassen en de handel en productie van drugs in Leeuwarden, waarin een M.-tip doorslaggevend was. In juni werden bij een grootschalige actie acht aanhoudingen gedaan. Er werd beslag gelegd op veertien panden een aantal dure auto’s en boten. In bedrijfspanden en woningen werd voor 700.000 euro aan contant geld aangetroffen. Justitie verdenkt een 37-jarige hoofdverdachte onder andere van het witwassen van crimineel verkregen vermogen, het overtreden van de Opiumwet en het leiding geven aan een criminele organisatie.

Drugsketen
Tipgevers melden bij M. over de hele drugsketen: van de import van cocaïne via de lucht- of zeehavens en de productie van synthetische drugs tot informatie over lokale dealers in de wijk. Janssen: “De aard van de meldingen is heel divers, maar de overeenkomst tussen de melders is dat ze zich zorgen maken. Dat kan zijn omdat ze informatie hebben over georganiseerde criminaliteit en heel dicht tegen criminele netwerken aan zitten, maar ook omdat ze bezorgd zijn over lokale drugshandel waarbij kwetsbare personen benadeeld worden.”

Grote partijen
Dankzij anonieme tips werden grote partijen harddrugs gevonden. In december kwam de douane ruim 500 kilo cocaïne op het spoor in de Rotterdamse haven. De drugs zaten verstopt in een container met vruchtenpulp. M.-tips brachten de politie ook op het spoor van opslaglocaties. In een bedrijfsloods in Nieuwendijk deed de politie een ongekend grote drugsvangst: 200 kilo xtc-pillen, amfetamine en MDMA.
Het aantal meldingen over de productie van synthetische drugs neemt al jaren toe. Het afgelopen jaar werden dankzij anonieme tips drugslabs ontmanteld in onder andere Uitgeest, Sommelsdijk, Breda, Terschuur, Brunssum en Wijchen. In een woning in het Limburgse Broekhuizen werden ruim een half miljoen xtc-pillen aangetroffen. Ook lokale drugsdealers werden na M.-tips opgespoord. In Den Haag werden zelfs drie generaties familieleden opgepakt voor drugshandel: dochter, moeder en oma.

Onzichtbare criminaliteit
De trends in de anonieme meldingen sluiten aan bij het landelijk beeld waarin een verschuiving zichtbaar is naar ‘onzichtbare criminaliteit’ als ondermijning. Uit een analyse blijkt dat bijna zeventig procent van de tips elementen van ondermijning bevatten. Janssen: “Ondermijning heeft grote impact op de samenleving. Het gaat hierbij vaak om criminele netwerken die intimidatie, geweld en zelfs schietpartijen niet schuwen. Voor de aanpak hiervan zijn tips onmisbaar. De informatie kan de start van een onderzoek zijn, maar ook het ontbrekende puzzelstukje waarmee een zaak kan worden opgelost.”

Ruim 2.200 aanhoudingen
Uit de terugkoppeling van de politie in 2019 blijkt dat mede dankzij M.-tips minimaal 2.210 aanhoudingen zijn verricht. Verder werd teruggekoppeld dat er minstens 452.222 hennepplanten in beslag zijn genomen. De geschatte straatwaarde van deze hennep is rond de 45 miljoen euro. Ook zijn er ruim 200 vuurwapens van straat gehaald dankzij anonieme tips.
Het afgelopen jaar speelden M.-tips ook een rol bij de veroordeling van daders van ernstige delicten. Zo werd een man uit Duiven in hoger beroep veroordeeld tot een gevangenisstraf van vijf jaar voor een gewelddadige overval op een 74-jarige man in Tolkamer. Een 23-jarige man kreeg een celstraf van twee jaar voor een mishandeling van twee vrouwen op straat in Amsterdam-West en een administratiekantoor in Rijswijk werd beboet voor het nalaten van het melden van ongebruikelijke transacties, een zogenaamde wwft-melding.