De GGD Amsterdam ontwikkelde met ketenpartners een nieuwe aanpak voor mensen met psychiatrische klachten en gevaarlijk gedrag. De betrokkenen gebruiken een instrument voor dreigingsanalyse en maken een afweging tussen privacy, het medisch beroepsgeheim en maatschappelijke veiligheid.

Het rapport van de commissie-Hoekstra (2015) ontketende een maatschappelijk debat over ‘verwarde personen’ die potentieel gevaarlijk zijn. Handelingsverlegenheid en discontinuïteit van zorg bleken terugkerende problemen. Omdat er meestal geen sprake is van ernstige delicten, is ingrijpen door politie en justitie moeilijk. Inmiddels moet iedere Nederlandse gemeente beschikken over een werkwijze voor de aanpak van deze kleine doelgroep. Het gaat hierbij om patiënten in de GGZ die moeilijk te hanteren zijn en een lage behandeltrouw hebben, en zogenaamde ‘carrouselbewoners’ in de maatschappelijke opvang, die niet lang op dezelfde plek te handhaven zijn.

Dreigingsanalyse
In Amsterdam ontwikkelde de GGD Amsterdam een specifieke werkwijze voor deze doelgroep, samen met het Openbaar Ministerie (OM) Amsterdam, Politie Amsterdam-Amstelland, GGZ en aanbieders van maatschappelijke opvang. In deze aanpak Psychiatrische Patiënten, Potentieel Gevaar (3PG) kunnen zorgaanbieders, politie en OM cliënten geanonimiseerd melden. Een triagecommissie beoordeelt met een nieuw ontwikkeld instrument voor dreigingsanalyse of de cliënt in aanmerking komt voor de aanpak. Als dat zo is, mag de anonimiteit van de cliënt worden doorbroken. De cliënt krijgt dan een eigen GGD-regisseur toegewezen, die hem informeert over opname in de aanpak. In samenwerking met de eventuele betrokken behandelaars en andere partners wordt een plan van aanpak opgesteld om de cliënt stabiel in zorg te krijgen en het gevaar te reduceren.

Risicofactoren
Bij de procesevaluatie werden de 28 behandelde casussen geanalyseerd. Daarbij ging het om mannen met een gemiddelde leeftijd van 39 jaar. Bij bijna de helft was sprake van fixatie op één persoon of organisatie. Bijna 70 procent had bekende criminele antecedenten. Bij bijna een derde werden vermoedens of dreiging van zedenmisdrijven vermeld en bijna één op de vijf vertoonde signalen van radicalisering. Bijna twee derde had een verleden van dwangmaatregelen; bij eenzelfde percentage was sprake van schizofrenie. Bij bijna driekwart werd een vorm van verslavingsproblematiek geconstateerd. In alle gevallen hadden personen uit het sociale netwerk zorgen geuit.

Zorgvuldige afweging
De 3PG-aanpak kent veel dilemma’s, waarbij steeds een zorgvuldige afweging nodig is tussen maatschappelijke veiligheid, het individuele recht op privacy en de professionele integriteit van een behandelaar, aldus de ontwikkelaars. Desondanks vinden alle ketenpartners de aanpak noodzakelijk vanwege het zwaarwegende maatschappelijke belang. Ze hebben zich daarom aan de 3PG-werkwijze gecommitteerd met een convenant.

Bron: ZonMw Mediator 41