Veel blusschuim bevat de giftige en niet afbreekbare stof PFAS. Daarom onderzoekt de Europese Commissie of dit blusmiddel verboden kan worden. Er is ook blusschuim zonder PFAS, maar dat is volgens de brandweer niet in alle situaties effectief.

De fluor-koolstofverbindingen (PFAS) zorgen ervoor dat de blusstof beter schuimt en uitvloeit, wat belangrijk is om te voorkomen dat bij brand vrijkomende brandbare en giftige gassen zich met de buitenlucht mengen. Omdat al langere tijd bekend is dat PFAS ernstige milieuschade veroorzaakt, wordt geëxperimenteerd met alternatieven. Op het oefenterrein van een raffinaderij in de Europoort testte de Gezamenlijke Brandweer Rotterdam vorige week voor het eerst een nieuwe brandweerwagen. Deze werkt met zowel PFAS-houdend als PFAS-vrij blusschuim. Ook op Schiphol is geëxperimenteerd met het milieuvriendelijkere schuim om vliegtuigbranden te blussen.

Petrochemie
De meeste branden zijn volgens de brandweer prima te blussen met schuim zonder PFAS, maar in onder andere de petrochemie ligt dit anders. Het zal bijvoorbeeld veel langer gaan duren om oliebranden te blussen. Als blusgas met PFAS wordt verboden weet de brandweer niet zeker meer of nog hele grote branden in de Rotterdamse haven bestreden kunnen worden. Daarnaast zullen flinke investeringen nodig zijn om voertuigen te vervangen of aan te passen, zodat zij geschikt worden voor PFAS-vrij blusschuim. Schiphol schaft hiervoor dertien nieuwe brandweerwagens aan. Dit nadat testen hebben uitgewezen, dat het nieuwe schuim geschikt is. Men vindt het zelfs beter dan het fluorhoudende schuim, omdat het blijft plakken aan hete delen, zodat goed te zien is waar al een ‘film’ over de brand is gelegd. De komende tijd wordt verder onderzocht wat de gevolgen zullen zijn van een totaalverbod op fluorhoudend blusschuim. Dit onderzoek wordt in opdracht van de in opdracht van het Directoraat-Generaal Milieu van de Europese Commissie en het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen uitgevoerd door het Schotse onderzoeksbureau Wood Environment and Infrastructure Solutions. Voor de Nederlandse ‘schuimmarkt’ treedt het LEC BrandweerBRZO op als intermediair.

PFAS
PFAS is de afkorting van poly- en perfluor alkylstoffen. Dit is een verzameling van ongeveer 6000 stoffen die allemaal een volledige of gedeeltelijke serie fluorkoolstofverbindingen in hun structuur hebben. Deze stoffen hebben een kop en een staart. De staart is meestal 4 tot 12 fluorkoolstofverbindingen lang. De kop geeft het molecuul specifieke eigenschappen en heeft andere atomen (zwavel, zuurstof, waterstof, stikstof, etc.). Schuimvormend middel (SVM) bevat vaak een mengsel van veel verschillende typen PFAS, allemaal met een fluorkoolstofstaartje. De verbinding tussen koolstof en fluor is één van de sterkste bindingen die er bestaat. Bekende (en beruchte) PFAS zijn bijvoorbeeld: PFOS (sinds 2011 verboden), PFOA (vanaf 2020 verboden), GenX, en Teflon. Deze stoffen worden breed toegepast, onder andere in impregneermiddel (bluskleding), koekenpannen, voor het vuil afstotend maken van tapijt en meubilair, als smeermiddel, toevoeging aan drukinkt en galvanisatiebaden, in blusschuim, hydraulische olie en skiwax.