Bij de opening van het Pandemic & Disaster Preparedness Center in het Erasmus MC in Rotterdam toonde burgemeester Ahmed Aboutaleb zich voorstander van een Nationale Veiligheidsraad, zodat bij een crisis, zoals de coronapandemie, veel sneller besluiten genomen kunnen worden.

Het Pandemic & Disaster Preparedness Center (PDPC) is een samenwerking van het Erasmus MC, de TU Delft en de Erasmus Universiteit Rotterdam. Het werd geopend door Ernst Kuipers van het Erasmus MC, Ed Brinksma van de Erasmus Universiteit Rotterdam en Tim van der Hagen van de TU Delft. Aanwezig waren de burgemeesters Ahmed Aboutaleb van Rotterdam en Marja van Bijsterveldt van Delft.

Impact
Nadat duidelijk was geworden welke impact een pandemie kan hebben op de samenleving, werd 22 januari het PDPC aangekondigd. Dit centrum moet wetenschappelijke en technologische innovatie gaan ontwikkelen om Nederland beter voor te bereiden op de grootschalige uitbraak van besmettelijke ziekten, rampen als gevolg van de klimaatverandering en ander groot onheil. “Laten we de lessen die wij van de coronacrisis leren meenemen om te zien hoe wij zo iets in de toekomst kunnen voorkomen”, zei de bekende viroloog Marion Koopmans van het Erasmus MC. Bas Jonkman van de TU Delft wees op de toenemende dreiging van watersnoodrampen. Hij pleitte ervoor om bij het ontwerp van steden en stadsdelen hiermee rekening te houden.

Rioolwateronderzoek
Een van de eerste projecten van het PDPC wordt onderzoek naar rioolwater, om vast te stellen hoe virussen zich verspreiden door het land. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door het Erasmus MC, de TU Delft, de Erasmus Universiteit Rotterdam, het kennisinstituut voor waterbeheer (KWR) en de GGD Rotterdam. Door niet alleen naar patiënten te kijken, wordt volgens de onderzoekers een beter beeld verkregen, omdat via het rioolwater ook besmettingsgevaar wordt aangetoond van mensen die zelf geen klachten hebben.

Nationale Veiligheidsraad
Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam uitte tijdens de plechtigheid openlijk kritiek op de manier waarop in Nederland de pandemie wordt bestreden. Het beleid gaat volgens hem over teveel schijven, waardoor het dagen kan duren voordat het signaleren van een urgentie resulteert in het nemen van een besluit. Hij ziet meer heil in een soort Nationale Veiligheidsraad, zoals in de Verenigde Staten. Aboutaleb merkte ook op dat Nederland maar 1 procent van de Rijksbegroting van 350 miljard euro uitgeeft aan preventie van rampen, terwijl alleen al de coronacrisis het afgelopen jaar 75 miljard euro gekost heeft. De Rotterdamse burgemeester zei ook dat de privacywetgeving niet de gezondheidszorg in de weg mag staan. Zo zou na het vaststellen van een ernstige besmetting via de ov-chipkaart vastgesteld moeten kunnen worden met wie de patiënt recent in het openbaar vervoer heeft gereisd.

Zwaktebod
Crisisexpert Gert-Jan Ludden staat niet positief tegenover het idee van Aboutaleb voor een Nationale Veiligheidsraad, waarin allerlei autoriteiten bijeen moeten komen om een complexe nationale crisis te managen. “Wat je hier ziet is typisch een bestuurlijke reflex en een zwaktebod. Als het een beetje moeilijk wordt gaan we weer een nieuw organisatie-element toevoegen aan ons toch al zo complexe spaghettibestel. Het is veel effectiever om de staande crisisorganisatie beter te laten functioneren. Dan gaat het niet om structuurwijzigingen, maar om kennis van zaken en leiderschap. Men had bijvoorbeeld na de zomer in 2020 nooit de nationale crisisstructuur mogen ontmantelen. De veiligheidsregio’s hebben daar erg veel last van gehad. Verder is het belangrijk dat bestuurders beter moeten worden voorbereid op hun rol in crisistijd. Iets wat je zelden doet, doe je namelijk zelden goed! Kortom meer aandacht voor opleiden, trainen en oefenen, de hand in eigen boezem en alsjeblieft geen afleidingsmanoeuvres met ‘nieuwe structuren’.”