Op 1 juli treedt het door de beveiligingsbranche en politie samengestelde protocol voor overvalmeldingen in werking. Voor meldingen via 112 verandert er niets, maar meldingen via een overvalknop dienen vanaf die datum geverifieerd te worden door een particuliere alarmcentrale. Wij spraken met Erwin Schoemaker van Federatie Veilig Nederland en Jan Kuipers van Vereniging Erkende Beveiligingsbedrijven over de gevolgen van deze maatregel.

Naar schatting zijn zo’n 50.000 overvalknoppen in gebruik in Nederland. Bij juweliers, supermarkten, maar ook bij particulieren thuis. Volgens Schoemaker voldoen deze al aan de eisen als de gebruiker een melding telefonisch kan verifiëren. “Meestal zal het antwoord zijn: sorry, niets aan de hand. Bedankt voor het bellen.” Op die manier is volgens hem in theorie tot wel 90 procent van de nodeloze overvalmeldingen af te vangen. Uiteraard zal het slachtoffer van een echte overval niet in staat zijn het telefoontje van de particuliere alarmcentrale (PAC) te beantwoorden. Daarom zal naar andere oplossingen moeten worden gezocht. “En daarvoor is niet veel tijd”, geeft Kuipers aan. “Het nieuwe protocol treedt al snel in werking en zonder overgangsperiode. De PAC´s gaan dus met ingang van 1 juli a.s. starten met verificatie van digitale overvalalarmen. Wel heeft de politie laten weten dat de maanden daarna nog wel met de hoogste prioriteit op overvalmeldingen wordt gereageerd, ook als de particuliere alarmcentrale er niet in slaagt deze te verifiëren. Meestal lukt het echter wel om contact te leggen en dan blijkt in verreweg de meeste gevallen dat geen politie nodig is.” Schoemaker: “De aanpak van overvallen blijft topprioriteit bij de politie. Maar als we met z’n allen het aantal overvallen willen verminderen is het ook belangrijk dat we er samen voor zorgen dat de politie minder vaak voor niets hoeft uit te rukken. Dat komt ten goede aan de heterdaadkracht en pakkans bij echte overvallen!”

Gebruikers
Weten gebruikers van overvalknoppen wat er gaat veranderen? Volgens Schoemaker worden bezitters en gebruikers van de systemen zoveel mogelijk door de branche en de politie geïnformeerd. Kuipers: “Wij hebben al onze leden geïnformeerd. Dat is ook binnen andere branches gebeurd, onder andere via de flyer ‘Overvalalarm, eerst checken dan politie’ en een flyer met het stappenplan voor de installateur. Het is aan de installateur om hier vervolgens met de eindgebruiker over te communiceren.” Volgens Kuipers gebeurt dat laatste inmiddels volop. En PAC’s benaderen hun klanten waar mogelijk rechtstreeks. “Bepaalde oplossingen zijn relatief snel te realiseren. Maar sommige oplossingen vragen meer tijd omdat daar ook vaak een offertetraject op van toepassing is. Verder hangt het ervan af of eindgebruikers in staat en bereid zijn aanpassingen aan hun systeem te laten doorvoeren. Ook installateurs hebben het vaak te druk om even tussendoor een systeem aan te passen. Dat wordt dan gecombineerd met de jaarlijkse onderhoudsbeurt en dan kan het dus wel even duren. Organisatorische veranderingen zijn daarentegen wel snel door te voeren. Denk aan het voorbereiden van de gebruiker dat hij bij het activeren van de knop een telefoontje van de particuliere alarmcentrale kan verwachten.” Volgens Schoemaker speelt ook mee of bezitters en gebruikers bereid zijn om aan deze professionaliseringsslag mee te werken. “We zullen hen ervan moeten overtuigen dat we alleen iets kunnen bereiken wanneer we als keten samenwerken om het effect van de overvalknop te verbeteren, dus met eindgebruikers, installateurs, meldkamers en de politie. We hebben er ook allemaal profijt van.”

Noodzakelijke aanpassingen
Welke aanpassingen zijn nodig om overvalknoppen te laten voldoen aan het nieuwe protocol? Dat is volgens Schoemaker aan de eigenaar. Er is keuze tussen organisatorische en technische maatregelen. Bij dat laatste kan gedacht worden aan video- en audioverificatie. De centralist in de particuliere alarmcentrale kan dan zelf zien of horen wat er aan de hand is en bepalen of politie nodig is. Extra zekerheid zou ook verkregen kunnen worden als meerdere knoppen worden geactiveerd, bijvoorbeeld door andere caissières die de overval zien gebeuren. De keuze hangt volgens Kuipers sterk af van waar de overvalknop gebruikt wordt. In een supermarkt kan gedacht worden aan verificatie met camera’s, maar in een woning ligt dat anders. “De flyer geeft verschillende mogelijkheden, maar er zijn ook andere verificatiemethoden te bedenken. Waar het om gaat is dat de melding aantoonbaar geverifieerd wordt. Daarnaast is het bewust maken van eindgebruikers ook een belangrijk doel. Met goede organisatorische maatregelen en een strakke discipline kan het leeuwendeel van de onnodige politie-inzet worden voorkomen. Wij adviseren bijvoorbeeld een interne procedure om een melding te annuleren als een overvalknop per ongeluk is ingedrukt.

Als elke seconde telt
Bij weinig andere incidenten geldt ‘als elke seconde telt’ zo zwaar als bij een overval. Hoeveel kostbare secondes gaat het duren, voordat een centralist in een particuliere alarmcentrale een overval heeft geverifieerd? Dat hangt volgens Schoemaker af van vele factoren, zoals de gekozen verificatiemethode. Een centralist zal er volgens de directeur van Federatie Veilig Nederland doorgaans niet langer dan 30 seconden over doen om een alarm te verifiëren en door te geven aan de politie. “Het kan realtime als er gebruik wordt gemaakt van video of audio, maar ook andere vormen van verificatie kunnen heel snel. Daarnaast verwachten wij dat de politie gemiddeld sneller zal kunnen optreden, omdat men aanzienlijk minder capaciteit nodig heeft voor opvolging van onnodige overvalmeldingen. Bovendien is het handig als de politie bij een melding ook over beeldmateriaal kan beschikken. Dan is de situatie op de locatie beter in te schatten.”
Kuipers verwacht dat de benodigde tijd voor verificatie met behulp van video of audio tussen de 30 en 45 seconden zal duren. Telefonische verificatie gaat volgens hem sneller. “Het hangt ook af van de werkwijze van de particuliere alarmcentrale. Natuurlijk is elke seconde van belang als de politie de overvallers op heterdaad wil aanhouden, maar aan de andere kant is het ook belangrijk om te weten of er daadwerkelijk een overval plaatsvindt. Want dergelijke meldingen krijgen de hoogste prioriteit.”